A blind tasting is an eye-opener
Het is geen geheim voor de volgers van mijn blog dat ik regelmatig geconfronteerd wordt met een wijn, cocktail of spirit die ik moet proeven en dan van de nodige deskundige commentaar voorzien. En soms zit daar ook al eens een volledige blind tasting tussen.
Als gepassioneerd liefhebber vind ik dat heel leuk omdat je zo heel dikwijls leuke nieuwigheden kan ontdekken. De natte droom van iedereen is er de derde whisky uit een line up van 6 uit halen en koudweg aan de groep verkondigen dat het een Clynelish single malt van 14 jaar oud is. Zou dat niet de max zijn?
Want je hebt het de groten al zien doen. Ze steken hun neus in een glas wijn, gaan er even aan ruiken, draaien het glas wat rond, nemen een paar slokken en zeggen dan exact wat het is: een rode Kossler Blauburgunder Pinot Nero uit 2016. Boem! Als ik dat zie gebeuren, word ik helemaal onzeker. Je denk dat je al redelijk wat geproefd hebt, je hebt wat kennis opgedaan in al die jaren en je voelt je redelijk comfortabel in het beschrijven van de sensaties. En dan gaat daar zo een wijnexpert even proeven en zelfs zeggen welke wijngaard het is. Uit een gigantische zee van wijn halen ze er net die specifieke wijngaard uit. Hoe doen ze dat toch? Daarvan krijg ik dus angstzweet. En ik niet alleen!
In dit artikel gaan we je niet opleiden tot sommelier, helemaal niet. Ik wens gewoon de boodschap mee te geven dat de juiste aanpak van een tasting, levendige conversatie en verwondering moet opleveren, en vooral geen zenuwachtigheid en angst. Hou het natuurlijk en vergeet al het jargon, de pretentie en de technospeak! Sla dus niet in paniek als je bij je eerste tasting de Boswellia sacra niet herkent.
We hebben al eens een artikel geschreven over hoe je chocolade moet proeven (Chocolade proeven in vijf stappen), deze keer gaan we het over wijn hebben.
De puzzel
Het feit waar we niet rondkunnen is dat hoe hard we ook proberen, of hoe geëvolueerd ons smaakpalet ook is en hoe groot onze kennis ook is, wijn proeven is en blijft een persoonlijke beleving.
Maar er is toch wat kunst mee gemoeid. Proeven is zoals een puzzel waarbij het etiket van een fles het eindproduct is. Om dit te bereiken hebben we de stukken van een puzzel nodig en die zijn kijken, ruiken en proeven. Elk van deze puzzelstukken zal je een aantal tips geven die je nodig hebt voor de eindfase: nadenken over welke wijn het gaat.
Blind proeven
Je kan het natuurlijk niet bij elke gelegenheid doen, maar blind proeven is één van de beste methodes om een objectieve opinie te kunnen vormen. En dat kan geblinddoekt proeven zijn, of proeven uit een zwart tastingglas zijn of proeven van flessen waarbij de labels niet zichtbaar zijn.
Want elke voorkennis die je hebt zal je mening beïnvloeden. Ik hou bijvoorbeeld niet van een bepaald soort wijn (begint met de letter M). Als ik dan zie dat ik een M moet proeven beginnen die negatieve gedachten zich al op voorhand te vormen, nog voor ik geproefd hebt. Of als je een fortuin hebt uitgegeven aan een fles wijn of spirit, wil je ook niet zomaar toegeven dat deze eigenlijk niet zo goed is. Deze factoren gaan dus bewust en onbewust gaan meespelen in je beoordeling. Dus start je beter met een blanco blad.
Blind proeven forceert je gewoon om nog meer te gaan focussen op elk klein detail. Je kan kiezen tussen single blind (je hebt wat info over het land van oorsprong of de druivensoort) of double blind (je weet helemaal niets).
Stap 1: kijken met je ogen
De eerste stap in een tasting is de wijn bekijken. De factoren kleur, viscositeit en pigmentatie kunnen je al heel veel leren vooraleer verder te gaan.
Kleur
Laten we beginnen met de kleur. Er is rode, witte, rosé en oranje wijn. Maar binnen de witte wijnen zijn er ook schakeringen die je al veel kunnen vertellen. Rieslings zijn zeer licht en heel wit. Chardonnays hebben een meer goudkleurige schijn. Pinot Noirs zijn eerder licht roodkleurig. Cabernets neigen naar purper en Grenache gaat eerder naar het zwarte op.
Viscositeit
De volgende stap is viscositeit of hoe blijft de wijn aan de zijkant van het glas hangen. Viscositeit wordt ook stroperigheid, traagvloeibaarheid of dikvloeibaarheid genoemd en is de eigenschap van een fluïdum die aangeeft in welke mate deze weerstand biedt tegen vervorming door schuifspanning. Water is bijvoorbeeld een vloeistof met een lage viscositeit, terwijl honing of maple syrup voorbeelden zijn van vloeistoffen met een hoge viscositeit. Een wijn met een hoge viscositeit geeft je al een indicatie van een hoog gehalte aan glycerol (glycerine) en dat wijst op body en zoetheid. Een jonge witte wijn loopt gewoon snel naar beneden, terwijl een zoete witte wijn heel traag naar beneden loopt. Die viscositeit geeft je dus ook een indicatie van het alcoholgehalte. Kijk in je glas naar de sporen die de wijn achterlaat bij het naar beneden lopen: die sporen worden de benen of tranen genoemd. Draai de wijn even rond in je glas en zie hoe de benen of tranen zich vormen. Een hoog alcoholpercentage zie je aan de trage en uitgesproken vorming van benen.
Pigmentatie
Wijn heeft een kleur. Puur scheikundig gezien zouden na verloop van jaren zowel rode als witte wijn oranje worden. Witte wijn gaat dus kleur bijkrijgen met de jaren, terwijl rode wijn eerder aan rode kleur (Anthocyaan) gaat verliezen. Je kan dit zien aan de rand van je glas. Merlot is bijvoorbeeld een wijn die veel sneller dan alle andere oranje wordt.
Alcohol staat er ook voor bekend om de rode kleur te gaan oplossen. Maar ook sulfieten tasten de rode kleur aan.
Het alcoholpercentage heeft te maken met hoeveel suiker er in de druiven aanwezig was, en dat heeft te maken met de soort druiven en het klimaat. Dus deze factoren geven je ook weer een belangrijke aantal indicaties.
Stap 2: ruiken
Het aroma van een wijn is een heel belangrijke factor. Je smaakpalet kan maar 5 verschillende smaken onderscheiden, maar de geoefende neus kan ongeveer 180 aroma’s onderscheiden. Iedere druivensoort heeft zijn specifieke karakteristieken, dus een beetje onderzoek kan je hier al flink vooruithelpen. Chardonnay ruikt naar citrus en tropische vruchten. Pinot Noir ruikt naar bloemen (floral) en naar rood fruit.
Het herkennen van aroma’s werkt op basis van geheugen. Dus als je al ooit eens die bepaalde geur hebt geroken, zal de herkenning normaal gezien moeten terug naar boven komen. Let op, dit zijn richtlijnen en geen vaste regels. En niet iedereen is gezegend met een onfeilbaar reukorgaan. Wijnen uit de VS, Zuid-Amerika en Australië ruiken heel dikwijls naar fruit, terwijl de wijnen uit de oude wereld eerder aards en complex van geur zijn. De geur van de wijn kan ook een indicatie van het alcoholpercentage geven en dat is dan weer een indicatie van klimaat en dus origine.
Het ruiken van de wijn geeft je dus terug wat stukjes van de puzzel op.
Stap 3: proef
Neem een slokje van de wijn. Zorg ervoor dat de wijn rondgaat in je mond en alle delen van je tong heeft bedekt. Want elk deel van de tong kan bepaalde sensaties identificeren.
Proef je residu suikers? Hoe zit het met de frisse zuren en tannine? Hoe complex is de smaak? Hoe zit het met het alcoholgehalte? Welke smaken kan je onderscheiden?
Bepaalde druivensoorten zijn gekend voor hun hoog gehalte aan residu suiker, zoals Riesling, Pinot Blanc en Gewurztraminer.
Wijnen die gekend zijn voor hun hoge tannine gehalte zijn Cabernet Sauvignon en Nebbiolo.
De aanwezigheid van alcohol, zuur en fenolverbindingen (tannine en kleurstof molecules) verlengt de lengte van de smaak in een wijn. De tannine zorgt voor de structuur van de wijn en anthocyanen (kleurstof molecules) zorgen voor de kleur.
Wijnsoorten worden met betrekking tot zuurgraad en concentratie van fenolverbindingen als volgt ingedeeld: zoet, zoet-bitter, bitter, halfzuur, halfzuur-bitter, bitter-halfzuur, zuur en zuur-bitter.
De omschrijving eenvoudig geldt voor wijnen die slechts één smaak of aroma hebben terwijl complexe wijnen meerdere aroma’s of smaken hebben. Complexiteit is een meestal een teken van kwaliteit, net zoals het feit dat de wijn in evenwicht is of niet.
Kan je een wijngaard proeven? De terroir kan van grote invloed op de smaak zijn, vooral dan bij druivensoorten die op kleigrond (vettige en rijke smaak) en kalksteen (uitgesproken mineraliteit) groeien. Het antwoord op de vraag is dus ja.
Stap 4: Denk
Hierboven gaven we je beknopt enkele tips mee die je kan gebruiken om de oorsprong van de wijn, de stijl en de leeftijd te vinden. Aan het einde van het proefproces zal je al deze puzzelstukken moeten verzamelen om een oordeel te kunnen vellen.
Ik maak mij er al lang geen zorgen meer over dat ik niet onmiddellijk en exact kan zeggen dat ik een bijvoorbeeld rode Kossler Blauburgunder Pinot Nero uit 2016 geproefd heb. Ik ben geen sommelier en ben dus al heel blij dat ik de Pinot Noir heb herkend. Het is voor mij belangrijker om besluiten dat ik de wijn graag drink of niet!
Er is dus maar één manier om uit te maken welke soort wijnen je graag drinkt en dat is proeven en nog eens proeven.
Het verhaal van proeven stopt nooit: it’s a never-ending journey of discovery
Trap niet in de val van al heel vroeg tijdens een tasting te verklaren dat je een Pinot Noir aan het proeven bent. Blijf een open geest houden.
Leer uit je fouten maar focus op dat gedeelte van het proefproces dat wel goed ging.
Smaak is persoonlijk!!!
Een assessment van een glas wijn maken is niet eenvoudig. Wees niet ontgoocheld als je enkel maar de smaak van framboos herkent en niet de Boswellia sacra.
Ik heb ooit eens in een boek gelezen dat ‘a blind tasting is an eye-opener’ is. Begin er dus aan met een open geest en vooral, amuseer je.
NM.
