Tag Archives: Panettone

Verloren Panettone

Verloren panettone voor Valentijn

Valentijn valt dit jaar op een zondag, dus beginnen we met een ontbijt dat iedereen lust. Ik denk dat er weinig gerechten zijn die zoveel verschillende namen hebben: wentelteefjes, gewonnen brood, verloren brood (zie receptuur onderaan), French toast, poor knights of Windsor, Arme Ritter, Pain Perdu, …

Het was in de oudheid een manier om niets verloren te laten gaan en dus werd oud brood geweekt in melk en vervolgens gebakken. Wij gebruiken panettone in plaats van oud brood, maar je kan ook brioche gebruiken.

Panettone

Vanaf september zie je de grote kleurrijke dozen met Panettone in de winkels verschijnen en dan weet je dat de feestdagen er aan komen. Panettone is een Italiaans type zoet brood, oorspronkelijk uit Milaan, meestal bereid en genoten voor Kerstmis (Natale) en Nieuwjaar (Capodanno).

We maakten in het verleden al panettone en eggnog broodpudding (zie receptuur), een ideale manier om nog eens te genieten van de smaken van de kerstperiode en om overschotten weg te werken. Broodpudding – in Engeland “poor man’s pudding” genoemd – was ook zo een manier om oud geworden brood te verwerken.

Wat heb je nodig?

  • Panettone of oud brood
  • melk
  • eieren
  • vanillesuiker

Hoe maak je het?

Neem ongeveer 300 ml melk en doe er wat vanillesuiker in. Klop twee tot drie eieren los in de melk.

Leg de stukken panettone in een schotel en giet daar de melk over. Laat even weken en draai eens om. Indien je oud brood gebruikt is de weektijd natuurlijk iets langer.

Verwarm boter in een antikleeflan en bak de stukken panettone aan beide kanten.

Serveer met roomijs of fruit.

NM.

Cantucci van Antonio Mattei

Sluit je eetfestijn af in stijl met cantucci van Antonio Mattei en Pantelleria Passito Licquoroso, een versterkte zoete witte wijn. Beide zijn trouwens leuke geschenken.

Pantelleria Passito Licquoroso

Een van de leukste zoete wijnen komt van het eiland Pantelleria, voor de westkust van Sicilië. De maker van deze Pantelleria Passito Licquoroso – Cantine Pellegrino – is ook bekend van de Marsala Pellegrino (zie artikel). Het eiland werd de dochter van de wind genoemd, door de Arabieren die het eiland domineerden. Er is dus inderdaad veel wind op dit kleine eilandje, en de bodemstructuur is vulkanisch gesteente.

Op Pantelleria wordt een witte zoete wijn gemaakt volgens de passito methode. Tijdens de gisting, waarin suiker wordt omgezet in alcohol, wordt alcohol toegevoegd (vandaar versterkte wijn). Dit zorgt ervoor dat de gistcellen sterven en er restsuiker overblijft. Aan dit halffabrikaat wordt een hoeveelheid op de hellingen ingedroogde, zoete druiven toegevoegd.

De Pantelleria Passito Licquoroso wordt gemaakt van Zibbibo druiven. De wijn is licht amberkleurig en door de vulkanische bodem krijgt de wijn een intense geur van abrikoos, honing en gedroogde vijgen. De smaak is evenwichtig en honingzoet, met tonen van gedroogde vijg en lichte hints van abrikozen. Een traditionele begeleider van deze wijn zijn droge zoetigheden, zoals panettone (zie artikel) of cantucci.

Cantucci koekjes van Antonio Mattei

Naast een glaasje Pantelleria Passito, hebben we ook iets zoet nodig dat er perfect bij past. Cantucci betekent eigenlijk uiteinde (van een koekje of van de deeg) of overschotje. De koekjes van gelijke vorm werden in de winkels verkocht en de armen moesten genoegen nemen met de resterende hoekjes en kantjes. Dat zijn de cantucci. De originele komen uit Prato in Toscane. Het recept voor cantucci werd uitgevonden in 1858 door Antonio Mattei, die er nog steeds zijn winkel heeft. De originele formule waarmee hij een prijs won op de Wereldtentoonstelling van Parijs (1867) bestond uit bloem, verse eieren, suiker, amandelen en pijnboompitten.

Prato is ook de stad van de bekende renaissance schilder Fra Filippo Lippi, beroemd voor zijn magnifieke frescoes. In de vroeg 20e eeuw nam de reputatie van de cantucci enorm toe want Herman Hesse maakte er zijn favoriete koekje van. Cantucci worden in wijn gedopt om ze wat zachter te maken en hun aroma nog meer te laten uitkomen.

Wil je cantucci zelf maken, dan volgt hier het recept.

Wat heb je nodig?

  • 250 gr bloem
  • 250 gr suiker
  • 2 grote eieren
  • 150 gr geroosterde amandelen (gepeld en grof gehakt)
  • 2 theelepels bakpoeder

Hoe maak je het?

Verwarm je oven tot 200 ° Celsius.

Meng de droge ingrediënten goed ondereen. Klop de eieren goed los en voeg ze langzaam bij de droge ingrediënten. Neem een (ingevette) bakplaat en verdeel het deeg in lange rollen van ongeveer 3 tot 4 centimeter dik.

Bak de rollen gedurende 20 minuten. Haal ze uit de oven en laat ze afkoelen. Snij de rollen schuin in schijfjes van 2 centimeter. Cantucci zijn biscotti, dubbel gebakken koekjes. Dus gaan we ze nu een tweede keer bakken. Leg de schijfjes op de bakplaat en laat ze nog 5 tot 10 minuten uitdrogen op een temperatuur van 150 °.

Dit is afhankelijk van je oven, dus het kan eventueel wat langer duren tot de ze de gewenste bruine kleur hebben. Het enige waar je moet rekening is mee houden is, dat je cantucci steeds harder zullen worden.

NM.

Panettone en Eggnog broodpudding

Deze panettone en eggnog broodpudding is de ideale manier om nog eens te genieten van de smaken van de kerstperiode en om overschotten weg te werken.

Broodpudding bestaat al sinds de 11de eeuw en was een manier om oud geworden brood te verwerken. In Engeland werd het de “poor man’s pudding” genoemd, omdat het een gerecht was dat populair was bij de lagere klassen. Nu is het eerder een soort comfort food geworden, dat ook in trendy restaurants geserveerd wordt.

We gebruiken wat overgebleven panettone en rozijnenbrood en in plaats van de klassieke custard, gebruiken we eggnog. Dit recept is genoeg voor 6 personen.

Wat heb je nodig?

  • 500 ml eggnog
  • 200 gram suiker
  • 2 eieren
  • 1 theelepel vanilla extract
  • 3 dikke sneden Panettone én rozijnenbrood, in beetklare stukken gesneden (zonder korsten)
  • 200 ml room
  • 50 gram poedersuiker

Hoe maak je het?

Verwarm de oven op 175 graden. Neem 6 cocotttes en wrijf ze in met boter. Strooi er wat bloem, opdat de broodpudding niet gaat plakken en gemakkelijk kan rijzen.

Meng de eggnog met de eieren, vanilla extract en de suiker. Snij de zes dikke sneden panettone en rozijnenbrood (of een ander soort brood) in kleine stukken en meng onder de eggnog.

Verdeel over de cocottes en zet weg in de oven. Bak ongeveer 40 minuten of tot een tandenstoker er proper uitkomt. Zet er eventueel een bakplaat boven om verbranden te voorkomen. Laat afkoelen of dien warm op.

Klop wat room op met suiker (en eventueel wat nootmuskaat) en serveer dit bij de broodpudding. Versier eventueel met wat zeste van appelsien.

NM.

PANETTONE: KERST OP ZIJN ITALIAANS

Panettone

Vanaf september zie je de grote kleurrijke dozen met Panettone in de winkels verschijnen en dan weet je dat de feestdagen er aan komen. Panettone is een Italiaans type zoet brood, oorspronkelijk uit Milaan, meestal bereid en genoten voor Kerstmis (Natale) en Nieuwjaar (Capodanno). Het heeft een koepelvorm (cupola), beginnend van een cilindrische basis.

Waarom is Panettone zo licht?

Panettone wordt gemaakt tijdens een lang proces. Het rijsproces alleen al duurt enkele dagen – het deeg moet 3 keer rijzen – waardoor de panettone zijn karakteristieke fluffy eigenschappen heeft. De Panettone bestaat in verschillende grootten en met verschillende bestanddelen maar klassiek zit er gekonfijte sinaasappel, citroen en citroenschil in, evenals sultana rozijnen.

Hoe serveer je Panettone?

Vele andere variaties zijn dus voorhanden zoals panettone met chocolade. Ze worden vertikaal gesneden in spievorm en vergezeld van zoete warme dranken of een zoete wijn, zoals Vinsanto (zie artikel), Asti of Moscato d’Asti. In sommige regio’s in Italië wordt panettone geserveerd met crema di mascarpone, een crème gemaakt van mascarpone, eieren, soms gedroogd of gekonfijt fruit, en meestal een zoete likeur zoals amaretto. En als mascarpone niet beschikbaar is, wordt zabaione soms gebruikt als vervanging.

Bij Nullam komt het meestal op tafel tijdens het ontbijt op kerstdag en maak ik het klaar als verloren brood (wentelteefjes, gewonnen brood, pain perdu …).

NM.

Viva Puccini

Als je Toscane hebt bezocht ben je misschien wel eens van Firenze via Pisa naar de kust gereden. Dan ben je zeker het kleine maar mooie stadje Lucca gepasseerd. Daar werd in 1858 Giacomo Puccini geboren. Zijn familie was zeer muzikaal en toen hij op jonge leeftijd een voorstelling van Aïda van Verdi bijwoonde was hij meteen verkocht.

Hij was één van de grootste componisten aller tijden maar zijn leven was niet allemaal rozegeur en maneschijn. Hij verloor zijn vader toen hij vijf jaar was en er waren vervolgens nog al wat schandalen met vrouwen die er bij de Dag Allemaals en Story’s van die tijd als zoete koek in gingen. Hij vestigde zich een paar kilometers verder richting kust, in Torre del Lago, waar hij zijn meesterwerken componeerde: Manon Lescaut, Madame Butterfly, Tosca en La Bohème.

Als romanticus en levensgenieter had hij een voorliefde voor het platteland waar hij zijn twee grote passies kon uitoefenen, namelijk snelle wagens en de jacht.

st8111a

Puccini in Brussel

De laatste vier jaar van zijn leven werkte Puccini aan Turandot, dat pas na zijn dood werd afgewerkt. Hij was geregeld depressief en leed aan suikerziekte. Puccini was een kettingroker en staat op de meeste foto’s en zelfs op zijn standbeeld in Lucca afgebeeld met een sigaret in de hand. In maart 1924 stelden de dokters vast dat hij kanker had. Na een eerste kuur in de buurt van Parma, die zonder gevolg bleef, raadpleegde hij een andere dokter, die hem doorverwees naar dokter Ledoux in Brussel, die een nieuw soort radiumtherapie had ontwikkeld. Puccini, eigenaar van een optrekje in de Koningstraat te Brussel, kwam aan op 4 november 1924.

Ledoux bevestigde de diagnose en besloot om Puccini te laten behandelen in een privé kliniek aan de Kroonlaan. De behandeling startte snel maar de ziekte was echter te ver gevorderd. Puccini overleed op 29 november 1924 in het gebouw aan de Kroonlaan nummer 1 in Elsene, waar nu nog een herdenkingsplaat hangt (die trouwens in erbarmelijke toestand is).

Geen enkel recept genoemd naar Puccini

Het was de gewoonte in de negentiende eeuw dat grote chefs gerechten de naam gaven van belangrijke personen. Met recepten rond Aïda en Verdi kan je bijvoorbeeld een ganse menukaart vullen. Raar maar waar, er is geen enkel recept naar Puccini genoemd in tegenstelling tot zeer vele van zijn tijdgenoten. Voor mij een beetje onbegrijpelijk. Na heel lang zoeken heb ik in één van de boeken van Escoffier ‘Oeufs pochés  Manon’ gevonden, maar het is zelfs niet zeker dat dit aan Manon Lescaut gerelateerd is.

Toch moet Puccini culinair onderlegd geweest zijn want in een brief aan zijn publicist beschreef hij uitgebreid een recept voor bonen op Toscaanse wijze met salie en look. Ook voor de scènes in Café Momus in La Bohème week hij af van het oorspronkelijke script van Henry Murger en veranderde de recepten en de wijnen die er door Rodolfo, Marcello en Mimi worden genuttigd. Het is natuurlijk maar een detail in deze fantastische opera, maar het moet voor Puccini toch een zekere belang gehad hebben, waarschijnlijk omdat zijn versie van de recepten beter de sfeer weergeven van een bruisend café in de Quartier Latin in Parijs.

Panettone

Puccini’s muziek werd onsterfelijk gemaakt dankzij de grote dirigent Arturo Toscanini. Waarschijnlijk omwille van de depressie en de vele zware beproevingen tijdens zijn leven, leefde Puccini in artistieke isolatie, zelfs met Toscanini had hij een warm-koud relatie. Puccini had de gewoonte om elk jaar rond kerstdag een panettone te sturen naar al zijn vrienden. Eén jaar was hij echter vergeten Toscanini, met wie hij op dat ogenblik ruzie had, van de lijst te halen. Hij zag snel zijn vergissing in en stuurde hem dan maar onmiddellijk een telegram met de volgende woorden: “Panettone sent by mistake”, getekend Puccini. Een paar dagen later ontving hij een kaartje terug van Toscanini met het lakonieke antwoord: “Panettone eaten by mistake”.

NM.

puccini-1