Tag Archives: Lucrezia Borgia

NM goes Bologna

May 9, 2016 Nullam Microwaveum 1 Comment

9 mei is de Dag van Europa

Vandaag wordt in de 28 lidstaten van de Europese Unie feest gevierd want 9 mei is Europadag. Deze dag wordt ook soms Schumandag genoemd, naar de Franse Minister van Buitenlandse Zaken, Robert Schuman. 9 mei is de herinnering aan die historische verklaring van Schuman op 9 mei 1950, en dit was zowat het begin van deEuropese Unie zoals we die nu kennen. Sedert 1950 is er natuurlijk al van alles gebeurd in de Europese Unie, maar 9 mei is en blijft één van de symbolen die voor eenheid en integratie van alle Europeanen moeten zorgen. Ook Nullam doet hier aan mee, en zoals elk jaar stellen we een lidstaat in de kijker.

Bologna

Dit jaar kozen we voor Italië en meer bepaald Bologna, de hoofdstad van de regio Emilia – Romagna. De stad Bologna is gekend als « La Dotta, La Rossa, La Grassa » : de geleerde, de rode en de dikke, verwijzend naar respectievelijk de meer dan duizend jaar oude universiteit, de rode daken en huizen en het ongelofelijke aanbod aan delicatessen. Als gastronoom ben je echt in het paradijs, maar ook de architectuur en de shopping zijn een aanrader. Het gevarieerde aanbod maakt van Bologna een heel aangename citytrip bestemming. Bologna is een stad voor alle seizoenen. Je hoeft je weinig zorgen te maken over het weer want er zijn ongeveer 40 kilometer galerijen en portieken, zodat je altijd beschut bent. Volg de portieken tot de Monte della Guardia waar de Santuario di Madonna di San Luca staat en je hebt een prachtig uitzicht over de rode daken van Bologna.

Wat is er te zien in Bologna?

De Torens

Bologna is ook de stad van de 3 T’s, namelijk Torens (torri), Tagliatelle en Tortellini. Over laatste twee straks meer. Rond de dertiende eeuw stonden er ongeveer 180 torens. Niemand weet nog waarom er toen zoveel torens gebouwd werden, maar het zou vermoedelijk om zich te verdedigen geweest zijn. De meeste torens zijn ondertussen ingestort of afgebroken maar er zijn er nog een aantal overgebleven. De meest bekende zijn Le due Torri (de Asinelli (97 m) en de Garisenda (48 m)), het symbool van Bologna. Naast de torens zijn er ook veel versterkte stadspoorten (torresotti), deze maakten deel uit van de stadswal (Mura dei torresotti or Cerchia dei Mille), maar deze is volledig vernield.

Piazza di Porta Ravegnana

De Universiteit van Bologna en de Palazzo dell’Archiginnasio

In 1088 werd in Bologna de eerste universiteit van de westerse wereld gebouwd. Bologna heeft altijd veel studenten van over gans de wereld aangetrokken, maar ook schrijvers en intellectuelen. Vandaar de naam La Dotta, de geleerde. De universitaire musea, de Stabat Mater zaal en bibliotheek zijn zeker een bezoekje waard maar wat je zeker niet mag missen is het anatomisch theater, waar eeuwen geleden de eerste dissecties werden uitgevoerd. Het Anatomisch theater van de Archiginnasio werd gebouwd in 1637 in de vorm van een amfitheater. Volledig in prachtig hout met hele mooie standbeelden (van onder andere Hippocrates en Claudius Galenus) en bustes van bekende medische geleerden. Zoek naar het standbeeld van de dokter met een neus in zijn hand!

Palazzo dell’Archiginnasio, Piazza Galvani, 1 – 40124 Bologna (BO) http://www.archiginnasio.it/

De Basilica di San Petronio

Ook aan impressionante gebouwen geen gebrek, zoals deze Sint-Petroniusbasiliek, één van de grootste basilieken ter wereld. De bouw startte in 1390 en duurde een paar eeuwen. Sint Petronius was de bisschop van Bologna in de 5e eeuw. Rechts van de basiliek, enkele paleizen: Palazzo dei Notai, Palazzo d’Accursio, Palazzo del Podestà en de Palazzo dei Banchi, met zijn spectaculair mooie voorgevel.

Piazza Maggiore

Fontana del Nettuno

Op de Piazza Maggiore staat het standbeeld van Neptunus. De trappen van deze gigantische fontein zijn de ontmoetingsplaats voor studenten en verliefde koppeltjes. De reuze grote Neptunus kijkt toe.

Dit prachtige kunstwerk werd rond 1560 gebouwd door de Vlaamse beeldhouwer Giambologna, in dienst van de familie de Medici uit Florence. Behalve een prachtig kunstwerk is de fontein ook een ontmoetingsplek. Studenten hangen op de trappen van de fontein en verliefde stelletjes staren samen in het water. Neptunus, omringd door naakte zeemeerminnen kijkt tevreden toe. Het is eigenlijk een worden dat hij dit beeld mocht maken want het is zeer erotisch.

Mercato di Mezzo

En nu zijn we bij de gastronomie aanbeland, want tussen de Piazza Maggiore en de Piazza della Mercanzia, ligt het paradijs voor foodies: de Quadrilatero. De Quadrilatero is een aantal gekasseide kleine straatjes met tientallen winkels en kraampjes, waar je zowat alle delicatessen uit Italië kan vinden. Deze markt bestaat al van de tijd van de Romeinen. De namen van de kleine straatjes zijn afgeleid van de beroepen of gilden die er werkzaam waren (bvb via Pescherie was de straat van de visboeren). Beenhouwers, visboeren, juweliers, leerbewerking, kapers, schilders, kaaswinkels, maar ook de salaroli (zij die het vlees pekelen) hadden er hun hoofdkwartier. De straatjes zijn niet zo breed en staan dan nog eens overladen vol met vers fruit en groenten. Ook Eataly kan je in de Quadrilatero vinden. Werkelijk verbluffend! Heel druk, maar heel gezellig en je weet niet waar eerst gekeken.

Via Drapperie, via Pescherie, via Rizzoli, via Orefici, via Caprarie, via Castiglione en via Farini

De culinaire specialiteiten van La Grassa

Van al dat wandelen zou je zowaar honger krijgen, gelukkig er is keuze genoeg. Ga dus niet naar Bologna als je op dieet bent.

Mortadella

Voor de kleine honger kan je een heerlijke mortadella Panini nemen, want mortadella is één van de specialiteiten van Bologna. En heel lekker met een glaasje Pignoletto Frizzante, gemaakt van 100% pignoletto druiven. Pignoletto is de regionale druif die alleen geteeld wordt op de heuvels van de streek rond Bologna. Mortadella bestaat al minstens van 1233, want Boccaccio vermeldde het toen al in zijn Decamerone. Mortadella di Bologna is een worst – salume – van varkensvlees en vet (verhouding 7:3) op smaak gebracht met peperbollen, pistachios, blauwe bosbessen, wijn, suiker en olijven en verpakt in een rundsblaas. Het zijn waarschijnlijk de blauwe bosbessen – myrtle – die voor de naam zorgden (mirtatum), maar het kan evengoed van vijzel (mortar) zijn, want de kruiden worden eerst platgemalen. Lucrezia Borgia kreeg zelfs mortadella als geschenk voor haar bruiloft, het moet dus altijd al speciaal en kostbaar geweest zijn.

Salumeria Simoni, via Drapperie 5/2a

Tortellini

Heb je niet genoeg met een panini met mortadella, ga dan voor een portie dampende tortellini, vaak gevuld met mortadella.

De overlevering wil dat Lucrezia Borgia – en dat moet een ongelofelijke schoonheid geweest zijn want ook de tagliatelle werd naar haar genoemd – op doorreis was op het platteland en daar die avond wou overnachten in een kleine herberg. De herbergier was zo van zijn melk door de schoonheid van Lucrezia Borgia, dat hij ’s avonds naar haar kamer sliep en door het sleutelgat keek. Tot zijn grote spijt was het enige wat hij echter kon zien haar navel. En dat gaf hem de inspiratie om diezelfde avond nog tortellini uit te vinden (zie artikel Tortellini in Brodo).

Panificio Atti via Caprarie 7 en via Drapperie 6: handgemaakte tortellini in een mooie vintage doos.

Tamburini via Caprarie 1: een instituut in Bologna: probeer zeker de tortellini al ragù.

Tagliatelle

De schoonheid van Lucrezia Borgia – blond haar en grijze ogen – staat centraal in dit verhaal. Toen Lucrezia op weg was naar Ferrara voor haar derde huwelijk maakte ze een tussenstop in Bologna. De toenmalige burgemeester van Bologna, Giovanni II van Bentivoglio gaf zijn persoonlijke chef Zefirano de opdracht om een glorieus banket klaar te maken in haar eer. En één van de gerechten was een nieuw soort pasta, gemaakt door vellen lasagna te snijden in lange strips, omdat deze hem deden denken aan het mooie blonde haar van Lucrezia Borgia. En zo was de tagliatelle geboren (zie ook dit artikel). Taglia betekent snijden. Je kan de vellen deeg snijden met je pastamachine of met de hand. Volgens de Kamer van Koophandel van Bologna moet tagliatelle exact 8 mm breed zijn (het heeft iets te maken met le due torri (zie boven).

Dante Zanetti via Pescherie Vecchie 6/b alle soorten handgemaakte pasta maar ook torta di riso.

Pasta Bolognese

Bologna is een echte culinaire hoofdstad want ook ragù bolognese komt van daar. Als je tagliatelle en tortellini hebt, moet je toch ook een saus hebben. Volgens het officiële recept zijn de belangrijkste ingrediënten rundsgehakt en tomatensaus en die moet uren garen. Eet de ragù niet met spaghetti, want dat is een belediging in Bologna.

De beste gelato in Bologna

Een ijsje gaat er altijd in en aan gelateria’s geen gebrek. Maar stop zeker eens bij Sorbetteria Castiglione (dichtbij de Porta Castiglione). Deze klassieke ijstempel serveert de beste pistachio en gianduia.

Sorbetteria Castiglione Via Castiglione 44

http://www.lasorbetteria.it/

Wat moet je zeker doen in Bologna? Aperitivo!

Na een dagje citytrippen moet je zeker meedoen aan de aperitivo, tussen 19 en 21 uur, liefst op een groot terras met zicht. Geniet er van een aperitief (van het Latijn aperire, openen). De aperitief vervangt je avondmaal niet, het is slechts een opener. Je drankje komt met een aantal kleine hapjes (in de prijs inbegrepen) of je mag ze zelf gaan kiezen. Terwijl je geniet van je aperitief en de hapjes kan je gluren naar de constante mensenstroom. Aperitivo is vooral een Noord-Italiaanse traditie.

Cafe Zanarini Piazza Galvani, 1, 40124 Bologna

https://www.facebook.com/CaffeZanarini

Mijn favoriete restaurants

Drogheria della Rosa

Fantastische ervaring in een oude apotheek, omgevormd tot bistro. Reserveren is echt nodig.

Via Cartoleria, 10, 40124 Bologna

http://www.drogheriadellarosa.it/

Ristorante la Colombina

Non un ristorante, non un’enoteca, non un’osteria ma tutte queste cose insieme. Dit zinnetje legt alles uit. Gewoon top. Ook zeer goede wijnen. Reserveren nodig.

Vicolo Colombina, 5, 40123 Bologna

http://www.vicolocolombina.it/sito/pagine/home.php

Trattoria Serghei

Ideaal voor een authentieke lunch. Traditionele keuken in een Bolognees instituut. Geen website maar je kan ze op facebook vinden.

Via Piella, 12, 40126 Bologna

NM.

Pasta Gnocchi Polenta Semolina Rijst, Wie is ....

Tortellini in brodo

February 29, 2016 Nullam Microwaveum

Bologna – in Emilia-Romagna – is ontegensprekelijk de geboorteplaats van tortellini en daar worden ze altijd opgediend in brodo, een sterke bouillon getrokken van kip of rund. Het woord tortellini is het meervoud van tortellino en is afgeleid van het verkleinwoordje van torta (taart). En toch lijkt deze ringvormige pasta niet op een taart, maar op een navel (ombellico).

De overlevering wil dat Lucrezia Borgia – en dat moet een ongelofelijke schoonheid geweest zijn want ook de tagliatelle werd naar haar genoemd – op doorreis was op het platteland en daar die avond wou overnachten in een kleine herberg. De herbergier was zo van zijn melk door de schoonheid van Lucrezia Borgia, dat hij ’s avonds naar haar kamer sliep en door het sleutelgat keek. Tot zijn grote spijt was het enige wat hij echter kon zien haar navel. En dat gaf hem de inspiratie om diezelfde avond nog tortellini uit te vinden.

Volgens een andere legende, die uit de Middeleeuwen stamt en dus iets ouder is zou het eigenlijk Venus geweest zijn die in die herberg logeerde. En dit verhaal zou misschien dichter bij de waarheid kunnen aanleunen want dikwijls wordt de Italiaanse kunstschilder Sandro Botticelli in één adem met tortellini genoemd. Sandro Botticelli maakte tussen 1484 en 1486 één van zijn grootste en bekendste schilderijen, namelijk De Geboorte van Venus. Botticelli is eigenlijk een bijnaam en betekent het tonnetje omdat hij nogal dik was. De geboorte van Venus toont niet de eigenlijke geboorte van Venus maar haar aankomst op Cyprus op een drijvende schelp. Maar je kan haar ombellico wel goed zien.

Tortellini in brodo is een perfect gerecht voor de koude wintermaanden en het is in Emilia-Romagna ook een typisch recept voor kerstavond. Iedere familie in Bologna en Modena heeft zo zijn eigen geheime vulling. Ook het maken van de tortellini net voor de feestdagen was een echt ritueel en voorbehouden voor de vrouwen die gekend waren als sfogline (van het woord sfoglia – een vel verse eierpasta).

Onze herbergier maakte de tortellini na het zien van de navel van Venus of Lucrezia Borgia. Maar de reden waarom een tortellino ringvormig is, is vooral om hem gesloten te houden zodat de vulling er niet uit komt tijdens het koken.

Wat heb je nodig?

Brodo
Tortellini

Hoe maak je het?

Breng de brodo aan de kook en op smaak. Voeg er de tortellini bij, verminder het vuur en kook deze rustig tot ze gaar zijn.

Leg een stuk geroosterde brood in je soepbord of kom en giet er de dampende brodo met tortellini over. Werk af met wat fijn gesneden platte peterselie en wat vers gemalen zwarte peper. Ik heb er nog een paar druppeltjes funghi porcini olie (zie recept) bijgedaan.

Hoe maak je tortellini?

Wat heb je nodig?

300 gram bloem
3 eieren

Hoe maak je het?

Giet de bloem op je werkblad en maak er een kuiltje in waar de eieren in gaan. Meng de bloem en de eieren tot je een zacht deeg hebt (ongeveer 10 tot 15 minuten). Laat een halfuur rusten.

Verdeel het deeg in drie stukken en haal door de pastamaker tot de gewenste dikte. Snij in vierkantjes van 4 centimeter.

Leg een stukje vulling in het midden, vouw overhoeks dicht (er mag geen lucht meer in zitten) en buig de punten naar binnen tot je de vorm van een tortellini hebt. Herhaal tot je al je deeg hebt opgebruikt. Zorg ervoor dat je werkblad voldoende bebloemd is. Maak het deeg wat nat met je vingers indien nodig.

NM.

La dolce vita - Italië, Pasta Gnocchi Polenta Semolina Rijst, Wat gebeurt er op ..., Wie is ....

Tagliatelle met kerstomaatjes en kappertjes

February 29, 2016 Nullam Microwaveum

Wie is Lucrezia Borgia?

Lucrezia Borgia werd op 18 april 1480 geboren. Ze was net als haar broer Cesare Borgia een buitenechtelijk kind van Paus Alexander VI en zijn minnares Vannozza. Het verhaal van Lucrezia Borgia leest als een thriller vol moorden, incest, schandalen en politieke intriges. Ze werd een eerste keer uitgehuwelijkt op dertienjarige leeftijd maar dat huwelijk werd al snel ontbonden door haar vader, de paus, omdat het niet meer in zijn kraam paste. Ze werd terug uitgehuwelijkt op haar twintigste, maar die echtgenoot werd binnen het jaar gewurgd door haar broer Cesare (die model stond voor Machiavelli’s ‘Il Principe’). Lucrezia was op dat ogenblik zwanger van een bediende. Het kind werd ergens ver weg ondergebracht en via een pauselijke wet eerst geofficialiseerd als het kind van haar broer en later als een kind van de paus zelf. Echtgenoot nummer drie was Alfonso d’Este, de hertog van Ferrara, bezeten van wapens en bordelen. Ook tijdens dit huwelijk gingen de intriges en gifmoorden gewoon verder, maar ze had toch 8 kinderen met Alfonso. En ze had ook nog de tijd om van Ferrara één van de grote Europese kunststeden te maken.

Lucrezia Borgia is een vrouw van de Renaissance, die vele schrijvers en artiesten heeft geinspireerd. Gaetano Donizetti maakte een opera van haar leven, gebaseerd op een stuk van Victor Hugo, en dit werd voor de eerste keer vertoond in 1833. Lucrezia Borgia was misschien best gekend als intrigante en als gifmengster, maar ze moet ook bloedmooi geweest zijn. Mannen vielen voor haar en niet alleen omwille van het gif. In één van de scènes in de opera worden Gennaro en zijn vrienden gewaarschuwd voor de wrede familie Borgia. Aan het einde van een feest valt hij in slaap en wordt wakker gemaakt door een handkus van een gemaskerde dame, Lucrezia. Hij valt onmiddellijk voor haar schoonheid terwijl zijn vrienden, wiens families waren uitgemoord door de Borgia’s, hem proberen te waarschuwen voor die vreselijke Borgia’s. Uiteindelijk blijkt Lucrezia dan nog zijn moeder te zijn. Zeer bekend is die prachtige aria “Com’è bello! Quale incanto in quel volto onesto e altero!”, zo mooi gezongen door Montserrat Caballé en Joan Sutherland in de rol van Lucrezia. En daar durf ik wel eens naar te luisteren tijdens het koken.

Naast een opera werd er natuurlijk ook een film over haar leven gemaakt (Lucrezia Borgia, l’amante del diavolo). Haar rol werd gespeeld door de zeer mooie Olinka Bérová, een Tsjechische actrice, die toen in één adem genoemd werd met Ursula Andress en Brigitte Bardot.

Tagliatelle

De schoonheid van Lucrezia Borgia – blond haar en grijze ogen – staat centraal in dit verhaal, want dit is de link met de gastronomie. Toen Lucrezia op weg was naar Ferrara voor haar derde huwelijk maakte ze een tussenstop in Bologna. De toenmalige burgemeester van Bologna, Giovanni II van Bentivoglio gaf zijn persoonlijke chef Zefirano de opdracht om een glorieus banket klaar te maken in haar eer. En één van de gerechten was een nieuw soort pasta, gemaakt door vellen lasagna te snijden in lange strips, omdat deze hem deden denken aan het mooie blonde haar van Lucrezia Borgia. En zo was de tagliatelle geboren.

Exact 8 mm

Taglia betekent snijden. Je kan de vellen deeg snijden met je pastamachine of met de hand. Ik heb het liefst dat je ziet dat de pasta met de hand gemaakt en gesneden is en hij mag echt wel een beetje deformatta zijn. Volgens de Kamer van Koophandel van Bologna moet tagliatelle exact 8 mm breed zijn (het heeft iets te maken met één van die typische torens die je in Bologna ziet – Torre degli Asinelli).

Bologna is één van de gastronomische centra van Italië en gekend voor zijn tortellini (zie recept) en tagliatelle en andere handgemaakte pasta en natuurlijk ook voor de ragù, een vleessaus die we kennen als bolognese.

Wij kiezen echter voor een snel en gemakkelijk pastagerecht met tagliatelle, scampi en kerstomaatjes op smaak gebracht met wat in julienne gesneden basilicum. Je hebt echt maar een goede 10 minuten nodig om dit recept te maken, en zeker geen 30 minuten, tenzij je van plan bent om de ganse geschiedenis van Lucrezia Borgia te vertellen.

Hoe maak je het?

Kook de pasta volgens de gebruiksaanwijzingen. Kuis de scampi en vergeet niet het darmkanaal te verwijderen. Warm wat olie in een pan en bak de scampi. Slechts een paar minuutjes zodat ze nog sappig zijn en niet uitgebakken en droog. Voeg er wat gesnipperde look en wat kerstomaatjes bij.

Giet het water van de pasta (maar hou wat kookwater over). Giet de tagliatelle in een grote serveerkom en giet er de scampi en kerstomaatjes bij. Meng dooreen en werk af met wat fijngesnipperde basilicumblaadjes. Kruid met peper en zout. Indien je pasta te droog is, voeg je er wat van het overgebleven kookwater bij.

Hoe maak je tagliatelle?

Wat heb je nodig?

1 kg bloem type doppio zero OO
8 eieren

Hoe maak je het?

Giet de bloem op je werkblad en maak een kuiltje in het midden. Breek de eieren in het midden. Begin te mengen van uit het midden naar buiten toe, en kneed tot je deeg klaar is.

Dek af met plastiekfolie en laat 2 uur rusten op ene koele plaats.

Rol het deeg uit met een deegrol tot de gewenste dikte (of gebruik een pastamachine).

Snij de vellen in tagliatelle met een mes of een speciale pastasnijder of met de pastamachine. Schik de slierten tagliatelle in nestjes en laat drogen op een theedoek.

NM.