Geen minuut te verliezen: time is money

Het gezegde ‘Geen minuut te verliezen’ neemt een steeds grotere en dominante rol in ons leven. En we hebben dit zelfs verbonden aan de zoektocht naar meer geld, want ‘tijd is geld’. De klok tikt ongenadig voort en die kostbare tijd mag dan ook niet verspild worden. Efficient time management is de boodschap die we overal meekrijgen. En onbewust worden we robotachtigen, die worden meegezogen. Puur mechanisch. Ons brein staat altijd aan, en dat kost energie. En we kunnen ook niet meer ontfocussen. Het is dan ook niet meer dan logisch dat er problemen met de gezondheid volgen. En lusteloosheid. En een gebrek aan focus. Het is nog maar het begin van een nieuw jaar en toch duiken nu reeds overal dezelfde woorden op: onrust, angstgevoelens, depressies en burn-out.

Kloktijd versus innerlijke tijd

De Franse filosoof Henri-Louis Bergson zei het al aan het begin van de twintigste eeuw: ”Als de mens zich laat terugbrengen tot een wezen dat zich enkel tot de kloktijd verhoudt, verliest hij de band met zijn innerlijke tijd en alles wat daarmee samenhangt.”

Dichter bij ons schreef Joke Hermsen in haar boek “Stil de tijd” – een absolute aanrader – dat ”de kloktijd ons zo in de tang heeft en dat het verwaarlozen van onze innerlijke tijd ons tot gemechaniseerde mensen zonder ziel maakt.”

Ik zie het ook rond om mij gebeuren, mensen vergeten letterlijk om even stil te staan, en dat heeft een averechts gevolg op ons welzijn. En ook op de welvaart want op burn-out staat een prijs, niet alleen voor het bedrijf maar ook voor de persoon zelf. Het zegt natuurlijk iets over de manier waarop we in onze samenleving met tijd omgaan.

Wat zijn Chronos en Kairos?

De oude Grieken kenden twee woorden voor ‘tijd’, Chronos en Kairos. Het eerste woord is chronos, van de god Kronos, die meestal wordt afgebeeld als een oudere man met een zandloper. Dat is de lineaire en meetbare tijd, de tijd op de klok, maar ook de economische tijd: 60 sekonden in een minuut, 60 minuten in een uur, 24 uren in een dag, 7 dagen in een week en 365 dagen in een jaar. Het is de tijd die voor orde en structuur zorgt, maar het is ook de tijd die ons is opgelegd.

Maar op die manier wordt tijd wel een kostbaar en zeldzaam goed. Want er valt zoveel te beleven en van alles te doen, maar de tijd is schaars. En zo krijg je de FOMO – Fear Of Missing Out – verhalen. En zo blijven we maar to do lijstjes maken, strakke planningen en verstikken we onszelf met deadlines. Hoe meer we de tijd proberen te vatten, hoe meer hij ons ontglipt eigenlijk. En dit leidt vooral tot stress en angst. Hoeveel keer hoor je per dag: “oh, ik heb het zo druk”?

Kairos – die andere Grieks god en jongste zoon van Zeus – is het andere woord voor tijd, die tijd die wel kan stilstaan, de tijd die we uit het oog kunnen verliezen, de tijd die we nodig hebben om tot rust te komen… Een tijd van creativiteit, waarin ruimte kan ontstaan voor iets nieuws. Kairos is een ander tijdsbesef waarin er zonder dat je het doorhebt plotseling uren zijn verstreken. Is het een toeval dat we onze beste ideeën hebben als we onder de douche staan? Of tijdens een wandeling? Het is pas als we (en ons geheugen) tot rust komen dat er nieuwe verbindingen mogelijk zijn.

Stop de klok!

En toch, als je goed kijkt, zijn er ook zaken die pleiten voor rust en verlangzaming en het op een meer positieve manier om met tijd om te gaan.  En om te genieten van mooie momenten. Denk maar aan het Deense hygge, lagom uit Zweden, dolce far niente uit Italië en ikigai,  het Japanse geheim voor een lang en gelukkig leven. Om nog maar eens Joke Hermsen te citeren: “Kairos tijd is de ware tijd die tot leven komt als de klokken zwijgen”.

Maken we echter niet de fout om die momenten van ‘luiheid’ of ‘niets doen’ enkel voor te behouden voor onze vakantie? Vergeten we niet om die momenten in te bouwen in ons dagdagelijkse leven?

Onlangs had ik een weekend waarin heel toevallig niets gepland was, en heb ik dan ook ‘niets’ gedaan. Niets Chronos, veel Kairos. Zij die me kennen weten dat ‘niets doen’ voor mij heel relatief is. Bijna onnatuurlijk. En toch was er aan het einde van dat weekend ergens achteraan een stemmetje dat me een schuldgevoel probeerde aan te praten.

Bewust niets doen is niet lui zijn, maar zou terug een onderdeel van ons bestaan en een belangrijke vaardigheid moeten worden. We moeten het niet bewaren voor onze vakantie of het weekend, maar moeten het inbouwen in ons leven en in onze werkcyclus.

Ga offline. Stop Chronos. Zoek de stilte. Leer suksesvol niets doen. En verwelkom Kairos!

NM.