Tag Archives: Emilia-Romagna

Pasta Gnocchi Polenta Semolina Rijst

Orechiette met rucola en kerstomaatjes

Puglia, dove la terra diventa vino

Puglia, gelegen in de hiel van Italië, heeft een droog en heet klimaat. En heeft zovele goede wijnen. Maar het is ook een agrarisch rijk gebied met vele graanvelden, die de meeste fabrikanten van gedroogde pasta voorzien. Brood en pasta gemaakt van harde tarwe maken daarom een groot deel van deze regionale keuken uit. Ondanks het feit dat ze grote hoeveelheden gedroogde pasta maken, hebben ze toch hun liefde voor verse pasta behouden.

Orechiette

Oriechette – kleine oortjes, ginder bekend als chiancarelle of de wat grotere paciocche,  en de andere typische pasta uit Puglia wordt gemaakt van harde tarwe en water, in tegenstelling tot de meeste pastasoorten uit Emilia-Romagna, die van zachte tarwe en eieren gemaakt worden. De bijgaande sausen  hebben meestal sterk uitgesproken smaken,  zoals ragù of raapstelen (cime di rapa) en ricotta. Eén van de mooiste culinaire weken in mijn leven was een week in Brindisi, wachtend op groen licht om naar een bepaalde streek aan de overkant van de Adriatische zee te vertrekken. Het groen licht is er nooit gekomen en ik ben een week verwend geweest in een lokale osteria door een mama die me alle mogelijke regionale heerlijkheden heeft klaargemaakt. Om nooit meer te vergeten.

Orecchiette maak je gemakkelijk zelf klaar. Nadat je de ingrediënten voor de pasta hebt gemengd en gekneed, laat je het deeg rusten in de koelkast. Na ongeveer 30 minuten, haal je een stuk deeg van de bol en rol je deze uit tot een dunne cilinder. Met een fijn mes (sferra) snij je dunne schijfjes die je in je handplam legt en met een draaiende beweging van het mes tot kleine oortjes vormt.

We kiezen deze keer voor een zomerse pasta met een ongekookte saus met weinig ingrediënten en zeer pure smaken: kerstomaatjes, rucola of raketsla, lekkere olijfolie, vers gemalen zwarte peper en een wolk fijn geraspte parmezaan.

Wat heb je nodig?

  • orecchiette
  • olijfolie extra vergine
  • 1 teentje look (naar keuze)
  • Kerstomaatjes
  • Rucola (raketsla)
  • Zout en vers gemalen zwarte peper
  • Parmezaanse kaas Wat vlokken gedroogde chilipeper (optioneel)

Hoe maak je het?

Kook het water voor de pasta en voeg de pasta toe tot hij beetgaar is. Snij de kerstomaatjes in twee. Snipper een teentje look en laat dit zweten in wat olijfolie. De look moet zacht zijn maar niet bruin. Voeg de kerstomaatjes toe en laat deze heel even mee stoven tot ze hun vorm beginnen te verliezen.

Giet de pasta af en doe deze onmiddellijk in de pan met de tomaatjes. Kruid met peper en zout en voeg er dan de rucola bij. Laat deze heel even warm worden en dien op. Serveer met voldoende geraspte verse Parmigiano-Reggiano kaas en een lekker glaasje witte wijn. Diegenen die dit pastagerecht iets meer pit willen geven, kunnen er wat vlokken gedroogde chilipeper over strooien.

NM.

La dolce vita - Italië

NM goes Bologna

1 Comment

0849a

9 mei is de Dag van Europa

Vandaag wordt in de 28 lidstaten van de Europese Unie feest gevierd want 9 mei is Europadag. Deze dag wordt ook soms Schumandag genoemd, naar de Franse Minister van Buitenlandse Zaken, Robert Schuman. 9 mei is de herinnering aan die historische verklaring van Schuman op 9 mei 1950, en dit was zowat het begin van deEuropese Unie zoals we die nu kennen. Sedert 1950 is er natuurlijk al van alles gebeurd in de Europese Unie, maar 9 mei is en blijft één van de symbolen die voor eenheid en integratie van alle Europeanen moeten zorgen. Ook Nullam doet hier aan mee, en zoals elk jaar stellen we een lidstaat in de kijker.

Bologna

Dit jaar kozen we voor Italië en meer bepaald Bologna, de hoofdstad van de regio Emilia – Romagna. De stad Bologna is gekend als « La Dotta, La Rossa, La Grassa » : de geleerde, de rode en de dikke, verwijzend naar respectievelijk de meer dan duizend jaar oude universiteit, de rode daken en huizen en het ongelofelijke aanbod aan delicatessen. Als gastronoom ben je echt in het paradijs, maar ook de architectuur en de shopping zijn een aanrader. Het gevarieerde aanbod maakt van Bologna een heel aangename citytrip bestemming. Bologna is een stad voor alle seizoenen. Je hoeft je weinig zorgen te maken over het weer want er zijn ongeveer 40 kilometer galerijen en portieken, zodat je altijd beschut bent. Volg de portieken tot de Monte della Guardia waar de Santuario di Madonna di San Luca staat en je hebt een prachtig uitzicht over de rode daken van Bologna.

0896

Wat is er te zien in Bologna?

De Torens

Bologna is ook de stad van de 3 T’s, namelijk Torens (torri), Tagliatelle en Tortellini. Over laatste twee straks meer. Rond de dertiende eeuw stonden er ongeveer 180 torens. Niemand weet nog waarom er toen zoveel torens gebouwd werden, maar het zou vermoedelijk om zich te verdedigen geweest zijn. De meeste torens zijn ondertussen ingestort of afgebroken maar er zijn er nog een aantal overgebleven. De meest bekende zijn Le due Torri (de Asinelli (97 m) en de Garisenda (48 m)), het symbool van Bologna. Naast de torens zijn er ook veel versterkte stadspoorten (torresotti), deze maakten deel uit van de stadswal (Mura dei torresotti or Cerchia dei Mille), maar deze is volledig vernield.

Piazza di Porta Ravegnana

De Universiteit van Bologna en de Palazzo dell’Archiginnasio

In 1088 werd in Bologna de eerste universiteit van de westerse wereld gebouwd. Bologna heeft altijd veel studenten van over gans de wereld aangetrokken, maar ook schrijvers en intellectuelen. Vandaar de naam La Dotta, de geleerde. De universitaire musea, de Stabat Mater zaal en bibliotheek zijn zeker een bezoekje waard maar wat je zeker niet mag missen is het anatomisch theater, waar eeuwen geleden de eerste dissecties werden uitgevoerd. Het Anatomisch theater van de Archiginnasio werd gebouwd in 1637 in de vorm van een amfitheater. Volledig in prachtig hout met hele mooie standbeelden (van onder andere Hippocrates en Claudius Galenus) en bustes van bekende medische geleerden. Zoek naar het standbeeld van de dokter met een neus in zijn hand!

Palazzo dell’Archiginnasio, Piazza Galvani, 1 – 40124 Bologna (BO) http://www.archiginnasio.it/

De Basilica di San Petronio

Ook aan impressionante gebouwen geen gebrek, zoals deze Sint-Petroniusbasiliek, één van de grootste basilieken ter wereld. De bouw startte in 1390 en duurde een paar eeuwen. Sint Petronius was de bisschop van Bologna in de 5e eeuw. Rechts van de basiliek, enkele paleizen: Palazzo dei Notai, Palazzo d’Accursio, Palazzo del Podestà en de Palazzo dei Banchi, met zijn spectaculair mooie voorgevel.

Piazza Maggiore

3039

Fontana del Nettuno

Op de Piazza Maggiore staat het standbeeld van Neptunus. De trappen van deze gigantische fontein zijn de ontmoetingsplaats voor studenten en verliefde koppeltjes. De reuze grote Neptunus kijkt toe.

Dit prachtige kunstwerk werd rond 1560 gebouwd door de Vlaamse beeldhouwer Giambologna, in dienst van de familie de Medici uit Florence. Behalve een prachtig kunstwerk is de fontein ook een ontmoetingsplek. Studenten hangen op de trappen van de fontein en verliefde stelletjes staren samen in het water. Neptunus, omringd door naakte zeemeerminnen kijkt tevreden toe. Het is eigenlijk een worden dat hij dit beeld mocht maken want het is zeer erotisch.

Mercato di Mezzo

En nu zijn we bij de gastronomie aanbeland, want tussen de Piazza Maggiore en de Piazza della Mercanzia, ligt het paradijs voor foodies: de Quadrilatero. De Quadrilatero is een aantal gekasseide kleine straatjes met tientallen winkels en kraampjes, waar je zowat alle delicatessen uit Italië kan vinden. Deze markt bestaat al van de tijd van de Romeinen. De namen van de kleine straatjes zijn afgeleid van de beroepen of gilden die er werkzaam waren (bvb via Pescherie was de straat van de visboeren). Beenhouwers, visboeren, juweliers, leerbewerking, kapers, schilders, kaaswinkels, maar ook de salaroli (zij die het vlees pekelen) hadden er hun hoofdkwartier. De straatjes zijn niet zo breed en staan dan nog eens overladen vol met vers fruit en groenten. Ook Eataly kan je in de Quadrilatero vinden. Werkelijk verbluffend! Heel druk, maar heel gezellig en je weet niet waar eerst gekeken.

Via Drapperie, via Pescherie, via Rizzoli, via Orefici, via Caprarie, via Castiglione en via Farini

De culinaire specialiteiten van La Grassa

Van al dat wandelen zou je zowaar honger krijgen, gelukkig er is keuze genoeg. Ga dus niet naar Bologna als je op dieet bent.

0976

Mortadella

Voor de kleine honger kan je een heerlijke mortadella Panini nemen, want mortadella is één van de specialiteiten van Bologna. En heel lekker met een glaasje Pignoletto Frizzante, gemaakt van 100% pignoletto druiven. Pignoletto is de regionale druif die alleen geteeld wordt op de heuvels van de streek rond Bologna. Mortadella bestaat al minstens van 1233, want Boccaccio vermeldde het toen al in zijn Decamerone. Mortadella di Bologna is een worst – salume – van varkensvlees en vet (verhouding 7:3) op smaak gebracht met peperbollen, pistachios, blauwe bosbessen, wijn, suiker en olijven en verpakt in een rundsblaas. Het zijn waarschijnlijk de blauwe bosbessen – myrtle – die voor de naam zorgden (mirtatum), maar het kan evengoed van vijzel (mortar) zijn, want de kruiden worden eerst platgemalen. Lucrezia Borgia kreeg zelfs mortadella als geschenk voor haar bruiloft, het moet dus altijd al speciaal en kostbaar geweest zijn.

Salumeria Simoni, via Drapperie 5/2a

0972

Tortellini

Heb je niet genoeg met een panini met mortadella, ga dan voor een portie dampende tortellini, vaak gevuld met mortadella.

De overlevering wil dat Lucrezia Borgia – en dat moet een ongelofelijke schoonheid geweest zijn want ook de tagliatelle werd naar haar genoemd – op doorreis was op het platteland en daar die avond wou overnachten in een kleine herberg. De herbergier was zo van zijn melk door de schoonheid van Lucrezia Borgia, dat hij ’s avonds naar haar kamer sliep en door het sleutelgat keek. Tot zijn grote spijt was het enige wat hij echter kon zien haar navel. En dat gaf hem de inspiratie om diezelfde avond nog tortellini uit te vinden (zie artikel Tortellini in Brodo).

Panificio Atti via Caprarie 7 en via Drapperie 6: handgemaakte tortellini in een mooie vintage doos.

Tamburini via Caprarie 1: een instituut in Bologna: probeer zeker de tortellini al ragù.

Tagliatelle

De schoonheid van Lucrezia Borgia – blond haar en grijze ogen – staat centraal in dit verhaal. Toen Lucrezia op weg was naar Ferrara voor haar derde huwelijk maakte ze een tussenstop in Bologna. De toenmalige burgemeester van Bologna, Giovanni II van Bentivoglio gaf zijn persoonlijke chef Zefirano de opdracht om een glorieus banket klaar te maken in haar eer. En één van de gerechten was een nieuw soort pasta, gemaakt door vellen lasagna te snijden in lange strips, omdat deze hem deden denken aan het mooie blonde haar van Lucrezia Borgia. En zo was de tagliatelle geboren (zie ook dit artikel). Taglia betekent snijden. Je kan de vellen deeg snijden met je pastamachine of met de hand. Volgens de Kamer van Koophandel van Bologna moet tagliatelle exact 8 mm breed zijn (het heeft iets te maken met le due torri (zie boven).

Dante Zanetti via Pescherie Vecchie 6/b alle soorten handgemaakte pasta maar ook torta di riso.

0866

Pasta Bolognese

Bologna is een echte culinaire hoofdstad want ook ragù bolognese komt van daar. Als je tagliatelle en tortellini hebt, moet je toch ook een saus hebben. Volgens het officiële recept zijn de belangrijkste ingrediënten rundsgehakt en tomatensaus en die moet uren garen. Eet de ragù niet met spaghetti, want dat is een belediging in Bologna.

0922

De beste gelato in Bologna

Een ijsje gaat er altijd in en aan gelateria’s geen gebrek. Maar stop zeker eens bij Sorbetteria Castiglione (dichtbij de Porta Castiglione). Deze klassieke ijstempel serveert de beste pistachio en gianduia.

Sorbetteria Castiglione Via Castiglione 44

http://www.lasorbetteria.it/

Wat moet je zeker doen in Bologna? Aperitivo!

Na een dagje citytrippen moet je zeker meedoen aan de aperitivo, tussen 19 en 21 uur, liefst op een groot terras met zicht. Geniet er van een aperitief (van het Latijn aperire, openen). De aperitief vervangt je avondmaal niet, het is slechts een opener. Je drankje komt met een aantal kleine hapjes (in de prijs inbegrepen) of je mag ze zelf gaan kiezen. Terwijl je geniet van je aperitief en de hapjes kan je gluren naar de constante mensenstroom. Aperitivo is vooral een Noord-Italiaanse traditie.

Cafe Zanarini Piazza Galvani, 1, 40124 Bologna

https://www.facebook.com/CaffeZanarini

3138

Mijn favoriete restaurants

Drogheria della Rosa

Fantastische ervaring in een oude apotheek, omgevormd tot bistro. Reserveren is echt nodig.

Via Cartoleria, 10, 40124 Bologna

http://www.drogheriadellarosa.it/

Ristorante la Colombina

Non un ristorante, non un’enoteca, non un’osteria ma tutte queste cose insieme. Dit zinnetje legt alles uit. Gewoon top. Ook zeer goede wijnen. Reserveren nodig.

Vicolo Colombina, 5, 40123 Bologna

http://www.vicolocolombina.it/sito/pagine/home.php

Trattoria Serghei

Ideaal voor een authentieke lunch. Traditionele keuken in een Bolognees instituut. Geen website maar je kan ze op facebook vinden.

Via Piella, 12, 40126 Bologna

NM.

Pasta Gnocchi Polenta Semolina Rijst, Wie is ....

Tortellini in brodo

8957

Bologna – in Emilia-Romagna – is ontegensprekelijk de geboorteplaats van tortellini en daar worden ze altijd opgediend in brodo, een sterke bouillon getrokken van kip of rund. Het woord tortellini is het meervoud van tortellino en is afgeleid van het verkleinwoordje van torta (taart). En toch lijkt deze ringvormige pasta niet op een taart, maar op een navel (ombellico).

De overlevering wil dat Lucrezia Borgia – en dat moet een ongelofelijke schoonheid geweest zijn want ook de tagliatelle werd naar haar genoemd – op doorreis was op het platteland en daar die avond wou overnachten in een kleine herberg. De herbergier was zo van zijn melk door de schoonheid van Lucrezia Borgia, dat hij ’s avonds naar haar kamer sliep en door het sleutelgat keek. Tot zijn grote spijt was het enige wat hij echter kon zien haar navel. En dat gaf hem de inspiratie om diezelfde avond nog tortellini uit te vinden.

Volgens een andere legende, die uit de Middeleeuwen stamt en dus iets ouder is zou het eigenlijk Venus geweest zijn die in die herberg logeerde. En dit verhaal zou misschien dichter bij de waarheid kunnen aanleunen want dikwijls wordt de Italiaanse kunstschilder Sandro Botticelli in één adem met tortellini genoemd. Sandro Botticelli maakte tussen 1484 en 1486 één van zijn grootste en bekendste schilderijen, namelijk De Geboorte van Venus. Botticelli is eigenlijk een bijnaam en betekent het tonnetje omdat hij nogal dik was. De geboorte van Venus toont niet de eigenlijke geboorte van Venus maar haar aankomst op Cyprus op een drijvende schelp. Maar je kan haar ombellico wel goed zien.

Botticelli Venus

Tortellini in brodo is een perfect gerecht voor de koude wintermaanden en het is in Emilia-Romagna ook een typisch recept voor kerstavond. Iedere familie in Bologna en Modena heeft zo zijn eigen geheime vulling. Ook het maken van de tortellini net voor de feestdagen was een echt ritueel en voorbehouden voor de vrouwen die gekend waren als sfogline (van het woord sfoglia – een vel verse eierpasta).

Onze herbergier maakte de tortellini na het zien van de navel van Venus of Lucrezia Borgia. Maar de reden waarom een tortellino ringvormig is, is vooral om hem gesloten te houden zodat de vulling er niet uit komt tijdens het koken.

Wat heb je nodig?

  • Brodo
  • Tortellini

Hoe maak je het?

Breng de brodo aan de kook en op smaak. Voeg er de tortellini bij, verminder het vuur en kook deze rustig tot ze gaar zijn.

Leg een stuk geroosterde brood in je soepbord of kom en giet er de dampende brodo met tortellini over. Werk af met wat fijn gesneden platte peterselie en wat vers gemalen zwarte peper. Ik heb er nog een paar druppeltjes funghi porcini olie (zie recept) bijgedaan.

Hoe maak je tortellini?

Wat heb je nodig?

  • 300 gram bloem
  • 3 eieren

Hoe maak je het?

Giet de bloem op je werkblad en maak er een kuiltje in waar de eieren in gaan. Meng de bloem en de eieren tot je een zacht deeg hebt (ongeveer 10 tot 15 minuten). Laat een halfuur rusten.

Verdeel het deeg in drie stukken en haal door de pastamaker tot de gewenste dikte. Snij in vierkantjes van 4 centimeter.

Leg een stukje vulling in het midden, vouw overhoeks dicht (er mag geen lucht meer in zitten) en buig de punten naar binnen tot je de vorm van een tortellini hebt. Herhaal tot je al je deeg hebt opgebruikt. Zorg ervoor dat je werkblad voldoende bebloemd is. Maak het deeg wat nat met je vingers indien nodig.

NM.

Veal - Kalf - Veau, Warme sausen, Wie is ....

Scaloppine di vitello al Marsala

5228

Mocht men me ooit zeggen dat de zondvloed binnen 15 minuten zou beginnen en dat ik naast mijn familie nog drie voorwerpen mocht meenemen, dan is “Essentials of Classic Italian Cooking” van Marcella Hazan er één van (naast één van mijn Korin messen en een gietijzeren pan). Hazan werd in 1924 geboren in Cesenatico in Emilia-Romagna, huwde in 1955 met een Italiaanse Sefardische Jood en week uit naar New York, waar ze een kookschool oprichtte. Ze schreef in totaal 4 kookboeken en publiceerde tal van recepten in prestigieuze kranten en magazines.

Waarom dit boek en geen ander?

Geen enkele schrijver van Italiaanse kookboeken kan zo technisch en in detail recepten weergeven, zonder daarom ingewikkeld te zijn, en waarbij het met de hand maken centraal staat en er zo weinig mogelijk keukenapparatuur wordt gebruikt. Daarnaast zijn het echte Italiaanse gerechten, en geen ‘veritaliaanste’, zoals in zovele Marcella Hazankookboeken nu. Het boek heeft me al overal vergezeld en ligt al jaren op mijn nachtkastje. Marcella Hazan en haar boeken zijn voor mij een grote bron van inspiratie geweest op twee vlakken. Ten eerste, haar eerlijke en volledige recepten met een logische opbouw van start tot finish. Ik probeer mijn recepten op deze blog in dezelfde stijl te houden, zodat ze perfect kunnen nagedaan worden en er geen twijfel moet bestaan. En ten tweede, door haar techniek, die ik niet alleen in Italiaanse gerechten gebruik, maar ook probeer door te trekken naar alles wat ik kook: gebalanceerd en met de pure ingrediënten en smaken die centraal staan.

Vandaag maken we scaloppine di vitello – kalfslapjes – met marsala, een Italiaanse klassieker. Met slecht een paar ingrediënten maak je in luttele minuten een heerlijk gerecht, waaraan de Marsalawijn een extra dimensie geeft. Marsala is een versterkte wijn uit het stadje Marsala op het eiland Sicilië. Marsala, de gouden brug tussen oost en west, werd door Cicero “splendidissima urbs” genoemd omwille van de mooie villa’s openbare gebouwen.

Marsala wijn bestaat in 3 tinten: goudgeel (Oro), amberkleurig (Ambra) en robijnrood (Robino) en 3 smaken droog (secco), demisecco (halfdroog) en dolce (zoet). Deze laatste, de zoete versie, gebruiken we natuurlijk om sabayon te maken. Maar je zou ook de andere versie in huis moeten hebben, want Marsala is niet alleen om mee te koken. Laten we niet vergeten dat het ook een aperitivo en digestivo is.

5236

Wat heb je nodig?

  • 2 EL olijfolie
  • 2 EL boter
  • kalfslapjes – scaloppine di vitello – voor 4 personen
  • Bloem
  • Bakje witte champignons
  • zout en vers gemalen zwarte peper
  • droge Marsala wijn
  • Platte peterselie

Hoe maak je het?

Leg de kalfslapjes tussen huishoudfolie en hamer er maar lustig op los tot ze plat genoeg zijn. Dit kan zeer therapeutisch zijn na een moeilijke dag.

Snij de gekuiste witte champignons in schijfjes en zet even opzij. Smelt een eetlepel boter en olijfolie in een pan en voeg er champignons aan toe, kruid met peper en zout, en bak ze gedurende 5 minuten. Er niet teveel aan schudden zodat ze mooi bruin worden. Haal de champignons uit de pan en hou ze warm.

Kruid de scaloppine met peper en zout en haal ze door de bloem. Schud er de overtollige bloem af. Doe de resterende lepel olijfolie in dezelfde pan en bak de kalfslapjes mooi bruin aan beide kanten. Als je ze mooi hebt dungeklopt met de vleeshamer hebben ze maar ongeveer 30 seconden tot één minuut per kant nodig. Indien ze niet allemaal in één keer in je pan passen, bak ze dan in verschillende keren. Haal de scaloppine uit de pan en hou warm.

Verhoog het vuur en deglaceer met een goede scheut Marsala, schraap de bruine aanbaksels los en laat wat indikken. Indien je dit voor grotere hoeveelheden maakt, mag je er ook wat bouillon of fond bij doen. Voeg er de resterende lepel boter bij, zodat je een mooi glanzende saus krijgt. Doe de scalloppine terug in de pan, evenals de champignons en laat nog even doorwarmen, zonder te koken. Proef even, pas eventueel de kruiding aan en werk af met wat fijn gesnipperde platte peterselie.

Serveer warm met pasta naar keuze.

Grazie Marcella,

NM.