Lang geleden kregen gerechten dikwijls de naam van de creatieve kok of werden ook soms naar een vrouw genoemd aan wie de kok dit gerecht opdroeg. Kip Marengo is echter genoemd naar een dorp in Piemonte in Italië waar op 14 juni 1800 één van de meest bestudeerde veldslagen uit de geschiedenis plaatsvond. Napoleon vocht er met het Franse leger tegen de Oostenrijkse troepen onder leiding van generaal Mellas. De veldslag vond plaats tussen Alessandria en Marengo, op een nogal ruig en moerassig terrein. Napoleon, nochtans een uitmuntend militair strateeg, had een groot gedeelte van zijn troepen naar de flank gestuurd omdat hij verwachtte dat de Oostenrijkers omwille van het terrein een omcirkelende beweging zouden maken, wat niet het geval was, want de Oostenrijkers vielen met het gros van hun troepen recht door het midden aan. Het ruige terrein en de stugge verdediging van de Fransen vertraagden hun opmars, maar langzaam braken ze toch door de Franse gelederen.
Napoleon, die zijn fout inzag, probeerde nog zijn troepen terug te halen maar het zou uren duren vooraleer ze ter plaatse konden zijn. Om 14.00 uur was de strijd gestreden en waren de meeste Franse posities onder de voet gelopen. En net toen maakte de Oostenrijkse generaal een kapitale fout. Hij ging er van uit de Franse troepen verslagen waren en zich zouden overgeven, en gaf zijn troepen een paar uur rust. Het waren precies in die uren dat de Franse versterkingen terugkwamen en als een pletwals over de Sacher Torte etende Oostenrijkers liepen. Om 18.00 uur was de veldslag van Marengo over. Tot zover deze historische veldslag, waarbij elk kamp een kapitale fout maakte, en die op het laatste nippertje nog een snelle en verrassende wending kreeg.
De veldslag van Marengo was gedaan en de Oostenrijkers op de vlucht, dus tijd om iets te eten aan de Franse kant. Napoleon ontbeet en at nooit tijdens een veldslag. De bevoorrading en veldkeukens waren nog steeds niet ter plaatse, maar Napoleon had wel zijn persoonlijke kok – Dunan – bij zich en stuurde de wanhopige man op pad om ingrediënten te zoeken om hem een snelle hap klaar te maken. Hij kwam terug met een relatief magere buit: een kip, een paar rivierkreeftjes, een paar eieren en tomaten, een bol look en een pan. De kip werd door Dunan bij gebrek aan zijn messen met het zwaard aan stukken gehakt, evenals de tomaten. De kip werd in wat olie gebakken met de tomaten en de look. Dunan goot er wat cognac uit de veldfles van Napoleon bij, om nog wat meer smaak te geven. Er werd ook nog wat oud brood gevonden en dat werd geroosterd met de eieren. De rivierkreeftjes werden apart gekookt en bij de kip geserveerd. Napoleon was in de wolken met dit snelle gerecht en poulet à la Marengo was geboren, eigenlijk de eerste versie van Surf and Turf, wat voor een klassieke Franse kok in die tijd een nachtmerrie moet geweest zijn. Napoleon die ook enorm bijgelovig was, wou vanaf die dag dit gerecht bij elke zege eten. Een klein detail, deze veldslag werd wel gewonnen door de Fransen, maar de oorlog duurde nog 15 jaar verder.
De moraal van het verhaal is tweeledig: de eerste les die we trekken is niet te vroeg opgeven, want het kan (snel) verkeren, Bredero indachtig. De tweede les is dat je met weinig ingrediënten en veel improvisatie ook een lekker gerecht kan maken.
Wat heb je nodig?
- 1 kip
- Olijfolie
- Boter
- Bloem
- 3 sjalotten
- Witte wijn
- 1 blik tomatenblokjes
- Peper en zout
- 1 doos witte champignons (champignons de Paris)
Hoe maak je het?
De witte wijn verving later de cognac, er kwamen champignons bij en de rivierkreeften verdwenen van de lijst.
Neem een pan met zware bodem en laat er een lepel boter en twee lepels olijfolie in opwarmen. Snij de kip in stukken – met een mes, niet met een zwaard. Laat de stukken kip bruin kleuren. Voeg er dan de 3 sjalotten bij en laat ook deze kleur krijgen. Strooi wat bloem over de kip en de sjalotten. Blus met de witte wijn – ongeveer een glas of 20 cl. Voeg er de tomatenblokjes aan toe, meng eens goed dooreen en kruid met peper en zout.
Laat dit ongeveer een halfuurtje sudderen (of tot de kip gaar is). Maak de champignons schoon en snij ze in schijfjes. Voeg ze bij de kip, ongeveer een kwartuurtje voor het einde. Controleer de kruiding en dien warm op, bijvoorbeeld met witte rijst.
NM.
