We besloten om het jaar te eindigen in schoonheid met een artikel over porto en meer bepaald, witte porto. Porto, vooral de rode dan, wordt heel vaak geassocieerd met een versuikerde fles die al jaren bij oma achteraan de kast staat of de goedkope porto die je in de voetbalkantines te drinken krijgt. Of het doet je denken aan Downton Abbey, waar de mannen na het eten een porto drinken terwijl de vrouwen zich terugtrekken in ‘the parlor’. Maar in tegenstelling tot deze stoffige reputatie heeft porto een rijkdom aan intense smaken die je niet kan vinden in andere wijnen.

Waar komt porto vandaan?

Porto dankt zijn bestaan aan het conflict tussen Frankrijk en Engeland aan het begin van de 18e eeuw. De bijna voltallige Britse Royal Navy blokkeerde de Franse havens, met het doel de Franse economie te schaden. Ze richten veel schade aan de economie aan, maar vooral, ze stopten de export van Franse wijnen over het kanaal. De Britten zochten dan maar wijn bij hun Europese vrienden, namelijk de Portugezen en kochten gigantische hoeveelheden wijn uit de Douro vallei op. Ze versterkten deze wijn met een lokale brandy, om zo het alcoholgehalte op te voeren. Zo werd de wijn niet slecht tijdens de zeetocht naar Engeland. Door het verhoogde alcoholgehalte werd de gisting van de wijn in de vaten gestopt, verhoogde het suikergehalte en werd de wijn zoeter.

De Douro region produceerde al wijnen tijdens de Romeinse periode. De zengende hitte in Douro verplichte de Portugezen om de wijn naar Oporto, met zijn kouder zeeklimaat te vervoeren, om deze al daar op te slaan voor transport. Deze werd porto genoemd.

Het ontstaan van Porto heeft dus wel met de Britten te maken, trouwens vele merken van Porto hebben Engelse namen: Sandeman, Dows, Cockburn, Taylors, Niepoort en Croft om er maar enkele te noemen. De Britten zijn allang niet meer de grootste consumenten van porto – dat zijn de Fransen geworden.

Van welke druiven wordt Porto gemaakt?

Er bestaan ongeveer 70 druiven die voor porto kunnen gebruikt worden. Witte porto wordt meestal gemaakt van de rassen Malvaisa Fina, Códega, Donzelinho Branco en Gouveio. Witte porto wordt gedurende een korte periode gerijpt vooraleer hij gebotteld wordt. Er bestaan oude gerijpte versies maar de meeste worden jong geserveerd, als een frisse aperitief of als mixer met tonic en citroensap of als wijn bij een schotel zeevruchten. De zoetere versies passen dan weer beter bij dessert.

Eens de druiven geplukt en geperst zijn wordt een neutrale alcohol bij het druivensap gedaan om te komen tot aan alcoholpercentage tussen 19 en 22%. Dit stopt enerzijds de gisting en zorgt ervoor dat porto voldoet aan voorwaarden voor de Europese beschermde oorsprongsbenaming (BOB). De neutrale alcohol komt vooral uit de Cognac (Frankrijk) of La Mancha (Spanje)

De wijn gaat dan in eiken vaten voor het rijpingsproces en in deze fase wordt het onderscheid tussen de verschillende soorten porto gemaakt.

Porto voor en na

Witte porto op zich kan een heel verkwikkende aperitief zijn tijdens de zomer, of je kan de droge witte gaan mixen met tonic. De zoete witte porto kan je dan weer als basis voor sangria gebruiken.

De zoete porto heeft een lichtere houtsmaak met smaken die variëren van honing over karamel tot hazelnoten. De droge porto wordt langer op vaten gerijpt en heeft daardoor meer de smaak van hout en noten. Een Niepoort Dry is bijvoorbeeld een ideale aperitief: een blend van op eik gerijpte wijnen (gemiddeld 36 maanden) met een lichte smaak van tabak en overduidelijke toetsen van noten en amandelen. Maar kan ook geserveerd worden met tonic en een schijf citroen of zeste van citroen. De Niepoort 10 jaar oude witte porto is omwille van de langere rijping en de smaak van appelsien, gedroogde vijgen en noten, dan weer eerder een porto die je bij het dessert serveert of na het eten.

Witte porto en de WP&T variatie op de G&T

Witte porto kan dus met tonic. Het is niet alleen verfrissend in de zomer, maar de intense smaken van porto zorgen ervoor dat dit alternatief voor Gin & Tonic ook in de winter kan gedronken worden. De Witte Porto & Tonic (WP&T) is niet zo scherp als de G&T of Lillet (zie artikel), is wat zoet maar niet te zoet en zal je appetijt bevorderen.