Matera, stad van de Sassi, is de Culturele Hoofdstad van 2019

Matera mag zich in 2019 – samen met de Bulgaarse stad Plovdiv – Culturele Hoofdstad van Europa noemen. Dat op zich is al een reden om Matera te bezoeken. Maar Matera is nog omwille van veel andere redenen uniek. Wij gingen er op citytrip en laten jullie meegenieten van iets heel uniek.

Het kleine stadje in Basilicata wordt al zo’n 35.000 jaar onafgebroken bewoond. Het is daarmee een van de oudste steden ter wereld en een van de eerste plaatsen waar mensen zich in Italië in de prehistorie vestigden.

Wie Matera zegt, zegt grot- of rotswoningen, ‘Sassi‘ genoemd. De Sassi vormen een soort stad onder de stad – een Citta Sotteranea – en worden nog altijd bewoond of gebruikt als restaurant, museum, winkel, galerie of hotel. Matera ligt op een berg en deze ruimtes zijn uit de rotsen uitgehouwen – laag per laag en van boven naar beneden. Heel uniek, want als je door Matera wandelt, loop je eigenlijk altijd op iemand zijn dak. Dat kan je zien omdat er hier en daar een soort dakvenster uitsteekt, zodat er toch wat licht naar binnen kon.

Voor een volledig fotoalbum klik je hier.

Matera als filmdecor

Deze Sassi zijn de reden waarom Matera als allereerste plaats in Italië in 1993 op de Lijst van Werelderfgoederen van Unesco belandde. En de Sassi dienden als decor voor een groot aantal op de Bijbel geinspireerde films zoals The Passion of Christ (met Mel Gibson), The Young Messiah, King David en Ben Hur.

En daar zijn de inwoners van Matera heel fier op. De huisjes in een groot aantal lagen zijn niet meer bewoond, omdat het niet meer hygienisch was. In de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw werden de Sassi een probleem. Er woonden teveel mensen in de grotten, de sanitaire voorzieningen waren onvoldoende en de woningen werden een broeihaard van ziektes. Vandaar dat eind van de vorige eeuw een groot aantal huisjes door de overheid onbewoonbaar verklaard werden en de bewoners werden verkast naar moderne blokken in het nieuwe stadsgedeelte van Matera. Toen ik op verkenning was door Matera kwam ik een oudere man tegen, die tegen zijn zin had moeten verhuizen, maar nog elke dag zijn oud – nu leegstaand huisje kwam bezoeken. Een schrijnend verhaal.

Een wandeling door de Sassi

Matera is gebouwd tegen een steile helling, boven een kloof gevormd door de Bassento rivier. De uitgehouwen grotten in de rotswanden worden al duizenden jaren bewoond. De Sassi zijn een perfect voorbeeld van hoe bouwwerken een harmonieus geheel kunnen vormen met de omgeving.

Je kan dus een groot deel van deze rotswoningen bezoeken. De Sassi worden verdeeld in twee groepen: de Sasso Barisano met rotswoningen die nu dienst doen als restaurant, winkel, cafeetjes en hotels en de Sasso Caveoso waar je het grotleven het beste kan zien.

Ga zeker eens binnen in Casa Noha, een museum met multimediale projectie die je de geschiedenis van de Sassi toont; en de Casa Grottadi Vico Solitario.

De kathedraal van Matera

De kathedraal ligt op de top van de Civitas heuvel en torent boven Matera uit. De kathedraal stamt uit de dertiende eeuw en ligt precies tussen de Sassi Barisano en Sassi Caveoso in waardoor je op beide delen van de stad en de wijde omgeving een fenomenaal uitzicht hebt.

De Grotkerken van Matera (Chiesi rupestri)

Er werden niet alleen woningen in de grotten ingericht, maar ook hele kerken. Dat gebeurde vooral in de Middeleeuwen toen monniken op de vlucht sloegen voor vervolgingen in het Byzantijnse Rijk en hun toevlucht zochten in de grotten van Matera. Ze maakten er een soort gebedscentra van. Onder de kerken creëerden ze een hele wereld van kapels, heiligdommen, kloosters en cryptes. Het interieur van deze grotkerken is vaak schitterend gedecoreerd.

Matera en omgeving telt maar liefst 150 van dit soort kerken. Je kan er verschillende bezoeken. St. Peter Barisano, Saint Lucia alla Malve, Santa Maria de Idris, Chiesa di Madonno della Virtu, Chiesa di San Nicola del Greci en de vier kerkjes Il Convincio di Sant’Antonio zijn enkele mooie voorbeelden.

De Palombaro Lungo

Palombaro Lungo is een groot waterreservoir onder het centraal gelegen Piazza Vittorio, aangelegd in 1846. Het indrukwekkende vijftien meter diepe reservoir voorzag de inwoners van Matera van water. Het reservoir is een onderdeel van een uiterst ingenieus systeem van tunnels, kanalen en grotten.

Tot zover een aantal van de bekendste plekjes in Matera.

NM.