Category Archives: Travel: reizen, food & drinks

NM 1260 240 nullam goes-1

Nullam gaat ergens op avontuur of city trip en kiest er voor jou de leukste plekjes uit, vaak ook gelinkt aan de plaatselijke gastronomie. Mijn reisverhalen en -ontdekkingen zijn de inspiratie voor jouw volgende trip. En dat kan ook een zondagse daguitstap zijn.

#Travel #Citytrip #reisblog #travelgram #gastronomie

De rest van Europa, Photography #potd

Zomertijd

March 26, 2016 Nullam Microwaveum

Zomertijd

De zomertijd begint op de laatste zondag van maart en eindigt op de laatste zondag van oktober (het begin van de wintertijd). In de nacht van zaterdag op zondag worden de klokken om 2 uur een uur vooruit gezet, dus van 2 naar 3 uur (ezelsbruggetje: in het voorjaar gaat de klok een uur vooruit).

Het astronomisch uurwerk (Pražský Orloj) op het stadhuis in Praag (zie ons verslag van de ideale citytrip) bestaat uit drie delen:

Helemaal bovenaan achter twee luiken is er een soort poppenkast uit de 19e eeuw waaruit op elk uur de figuren van de apostelen te voorschijn komen.
Onderaan in een cirkelvormige kalender, zie je de taferelen van de maanden en de seizoenen en voor elke dag de heilige.
En in het midden, het oudste en meest vernuftige deel, een uurwerk uit 1410.

Het is een van de grootste trekpleisters van Praag (klik hier voor meer foto’s). Het uurwerk geeft vijf soorten tijd aan:

– de plaatselijke tijd van Praag.
– de tijd, gemeten in een verdeling van 12 ‘uren’ tussen zonsopgang en zonsondergang, de zogenoemde ‘ongelijke uren’; zij zijn van dag tot dag langer of korter vermits de periode tussen zonsopgang en zonsondergang elke dag verschilt.
– de tijd, gemeten in een verdeling van 24 uren die aangeeft hoelang de zon verwijderd is van het moment van zonsondergang, die ook wel Boheemse of Italiaanse uren worden genoemd.
– de plaats van de zon in de zodiak of dierenriem.
– en de sterrentijd.

NM.

Photography #potd, Travel: reizen, food & drinks

Bridges of love & Love Locks

March 18, 2016 Nullam Microwaveum

COLLECTIEVE LIEFDESUITSPATTINGEN

Meer en meer bruggen staan op bezwijken door het gewicht van collectieve liefdesuitspattingen. Regelmatig moeten de duizenden hangsloten – de love locks – verwijderd worden, zodat de brug in kwestie geen gevaar voor de al dan niet romantische voorbijganger oplevert. We denken natuurlijk onmiddellijk aan de cadenas d’amour op de Parijse Pont des Arts, een voetgangersbrug die het Louvre met Saint-Germain des Prés verbindt. Maar ook andere steden worstelen met dit ritueel zonder einde, denk maar aan Keulen (Hohenzollernbrücke), Moskou (Luzhkovbrug), Litouwen (Užupis in Vilnius), Riga (Letland) en ga zo maar door. Ook de voetgangersbrug in het Malá Strana district in Praag ziet af door het gewicht van deze bonte mozaïek van liefdesbezegelingen (eigen foto). En daarenboven worden de sleutels zomaar in de rivier gegooid.

Ik vraag me zelfs af of de wedding planners dit ritueel automatisch voorzien in de aangeboden huwelijkspakketten (Het basispakket Trouwen voor Beginners bevat enkel 2 kilo droge rijst – om te gooien. Voor een hangslot – met city trip naar keuze, moet U de upgrade versie bestellen, dit voor een kleine meerprijs). Want dit is duidelijk een internationale trend geworden, waarvan de oorsprong helemaal niet Parijs is, maar wel Vrnjačka Banja in Servië, namelijk de enige echte ‘Bridge of Love’ (Most Ljubavi).

NM.

Nog meer collectieve liefsdesuitspattingen

Le mur des je t’aime – Parijs

Het Verenigd Koninkrijk, Schotland en Ierland, Lifestyle, Nullam bakt het Bruin ... desserts en andere guilty pleasures, Wie is ....

Afternoon Tea

March 13, 2016 Nullam Microwaveum

Earl Grey Tea

Charles, de 2nd Earl Grey werd op 13 maart 1764 geboren in Howick Hall in Northumberland. Hij was de man wiens naam onlosmakelijk verbonden is met Earl Grey Tea, en dit al 252 jaar lang. De thee werd speciaal gemaakt om de slechte smaak van het water op het familiedomein te verdoezelen. Het water had namelijk een doortastende kalksteensmaak. Een Chinese mandarijn maakte hiervoor een speciale mengeling van zwarte thee en bergamot. Deze thee werd heel populair in de Londense salons, doordat Lady Grey deze aan haar gasten serveerde. En de Earl Grey Tea was geboren. Thee en ook afternoon tea zijn eeuwen later nog steeds heel populair, maar het moet wel allemaal volgens de regels van de kunst gebeuren. Zowel voor het thee drinken als voor de afternoon tea bestaan een hoop regels en er zijn ontelbare boeken over thee etiquette geschreven. We probeerden een overzicht te maken.

Weg met de keramieken theepot.

Een paar maanden geleden stonden alle kranten in het VK vol met een revolutionaire doorbraak in het theegebeuren, namelijk een wetenschappelijk en technologisch onderzoek naar een theepot die niet lekt. En dat onderzoek werd dan nog door de Fransen gedaan, namelijk de Universiteit van Lyon. De experten vloeistof dynamica kwamen tot het besluit dat het lekken van een theepot veroorzaakt wordt door hydro-capillair effect. En dat een deel van de oplossing erin bestaat om de lip van snuit van een theepot zo dun mogelijk te houden.

Gans Engeland stond direct op zijn achterste poten, met al meteen een reactie van de Britse zilversmeden, die stelden dat zij al sedert 1600 de perfecte theepot maken. Zilver is een perfecte warmtegeleider dus de pot moet niet zoveel opgewarmd worden. Zilver is een edelmetaal en is veel dunner en minder poreus dan keramiek. Volgens de zilversmeden zijn het dus de keramieken theepotten die lekken en dus zorgen voor theevlekken op de tafellakens. Ze raden dus iedereen aan om geen keramieken theepotten meer te kopen en dus te investeren in een goede zilveren pot.

Afternoon Tea

Afternoon tea is meer dan een vieruurtje, want er komt heel wat bij kijken. Het is bijna een rituele maaltijd, want niet alleen het tijdstip is belangrijk maar je zet ook niet zomaar om het even wat op tafel.

We gingen even kijken en proeven aan de andere kant van het kanaal en vroegen het aan de specialisten. Badgers Tea House kan je vinden in Alfriston, een minuscuul maar zeer gezellig dorpje in East Sussex is één van de beste etablissementen voor thee. Badgers Tea House, gevestigd in een 500 jaar oude bakkerij, is al verschillende keren verkozen tot één van de beste in het VK. De thee wordt inderdaad volgens de regels van de kunst geserveerd in een zilveren theepot en voor de versnaperingen is er een enorme selectie uit alle soorten gebak. Alle cakes en scones zijn dagelijks vers gebakken door de uitbaters Michael Luttig en Lynn Attfield. En die worden op het beste servies van ‘Royal Albert bone China‘ geserveerd. En we gingen onder andere ook proeven in het statige Herstmonceux Castle, ook in East Sussex.

Afternoon Tea Etiquette

De traditionele tijd van de dag voor afternoon tea is 16 uur. De meeste tearooms en hotels serveren echter afternoon tea van 15 tot 17 uur. Bij afternoon tea hoort vanzelfsprekend een grote keuze aan thee, en dan drie specifieke “couverts” gangen: kleine sandwiches (of savones), scones en gebak. Afternoon tea werd soms “low tea” genoemd omdat het op lage tafeltjes naast zetels werd geserveerd.

Afternoon tea was eigenlijk een social event voor de upper class, dit om de periode tussen de lunch en het avondmaal – dat rond 20.00 uur werd geserveerd – te overbruggen. Het is eigenlijk een mini maaltijd. High Tea was de echte avondmaaltijd voor de werkende klasse die om 18.00 uur gedaan had met werken.

Wat heb je nodig?

Bij een formele afternoon tea mag je het zilverwerk bovenhalen en een tea service voorzien. Komt Hyacinth Bucquet niet op bezoek mag het allemaal wat minder formeel. Aan het einde van de tafel zet je de theepot, melk en suiker op een (zilveren) serveerschaal. Rechts komen de theekopjes en bordjes (saucers) en de theelepels. Links komen de borden, messen en vorken en de servetten. Dan komen de borden met de versnaperingen.

Het bestek

Volgens de regels van de kunst moeten er voldoende borden en bestek zijn, zeker indien er volledige cakes of taarten worden geserveerd, die zacht of plakkerig zijn, of die gevuld zijn met room of crème. Zeker indien er boter, marmelade of lemon curd wordt geserveerd bij de scones, moeten er botermessen en dergelijke voorhanden zijn. Absoluut te vermijden is je eigen vork of mes gebruiken in de boter of de confituur.

De regels hierboven gelden wanneer het om een afternoon tea in buffetvorm gaat. Indien het een formele gezeten afternoon tea is moet je deze bestekken voorzien voor elke gast.

Hoe hou je een theekopje vast?

Overtredingen tegen de volgende regels worden zwaar bestraft, want een theekopje neem je niet gelijk hoe vast. Het bordje moet in de palm van de linkerhand vastgenomen worden, de vingers van de linkerhand lichtjes gespreid, zodat het bordje en kopje eigenlijk op de vier vingers rusten. De duim dient om het kopje in evenwicht te houden. Bij het drinken gaat de wijsvinger door het oor van het kopje, de duim evenals de tweede vinger er net boven voor steun. De twee overblijvende vingers volgen de natuurlijke vorm van het theekopje. De pink naar omhoog bij het drinken is toegelaten.

Absoluut uit den boze is het oor NIET gebruiken, of de inhoud van je theekopje laten ronddraaien, zoals bijvoorbeeld bij wijn.

Hoe roer je in een theekopje?

Roeren in een theekopje gebeurt zachtjes en zonder geluid, met kleine cirkelvormige bewegingen, ZONDER de randen van je theekopje te raken. Het lepeltje gaat na het roeren terug op het bordje met het handvat van de lepel in de zelfde richting als het oor van het kopje. Denk aan een uurwerk en plaats zowel het lepeltje als het oor op 4 uur.

Absoluut te vermijden is het lepeltje in het kopje thee laten staan, het lepeltje voor het kopje leggen, geluid maken bij het roeren of het lepeltje met geluid op het bordje laten vallen. So not done!

Morsen

Het is soms niet te vermijden maar wat als je thee hebt gemorst op je theebordje? Je kan natuurlijk altijd een nieuw bordje vragen of je kan een papieren servet tussen het theekopje en het bordje leggen om het vocht op te nemen. Leg de doornatte servet vervolgens op een vrij bord.

Om deze vervelende situatie te vermijden vul je je theekopje best maar tot drie vierde vol.

Tafellinnen en servetten

Het Engelse woord voor servet is napkin en dat komt van het Franse naperon en betekent zoveel als klein tafelkleed. Vroeger waren de servetten zo groot als een badhanddoek om dat het volledige maal met de vingers werd gegeten. De moderne etiquette vraagt dat je de servet altijd op de knie legt en niet op tafel. De grote servetten voor avond eten mogen opengevouwen worden, maar de vouw ligt richting lichaam, terwijl voor de kleinere dessert of afternoon tea servetten volledig mogen worden opengevouwen. Wanneer je om de een of andere reden je plaats moet verlaten, leg je de servet op je stoel en niet op tafel. Je stoel gaat ondertussen terug onder de tafel.

In een formele setting zal het einde van de afternoon tea eindigen wanneer de gastheer of gastvrouw zijn of haar servet op tafel legt. De servet wordt niet terug opgevouwen maar in het midden vastgenomen en losjes aan de linkerkant van het bord gelegd.

Een absoluut te vermijden faux pas is je gebruikte servet voor het einde van de maaltijd op tafel leggen.

Hoe schenk je thee?

Thee wordt altijd door de gastheer of -vrouw geschonken, nooit door bedienden. Je schenkt één kopje tegelijk en vraagt telkens aan je gast of de thee sterk of minder sterk moet zijn. Ter vermijden is het kopje te vol doen (zie volgend punt).

Thee met melk, suiker en citroen

Volgens de brieven van Madame de Sévigné was Madame de la Sablière, een echte salonnière uit de 17e eeuw, de eerste persoon die ooit melk in haar thee deed. De serviezen waren zo fijn in die tijd dat ze er eerst een scheutje koude melk in goot , zodat haar fijn servies in porselein door de hete thee niet zou kraken. Het had dus niets met smaak te maken. Tegenwoordig met de theebuideltjes of losse theeblaadjes laat je die eerst een paar minuten trekken zodat de temperatuur al gedaald is en hebben we het probleem van het tere porselein niet meer.

Melk complementeert de smaak van sommige thee – zoals bijvoorbeeld Ceylon en volle Indiase thee. Maar de melk eerst in je kop gieten en pas dan de thee is de grootste faux pas die je kan maken. Onvergeeflijk. Door de melk kan je de sterkte van de thee helemaal niet meer beoordelen, want daar heb je de kleur voor nodig.

Je kan suiker bij de thee gebruiken maar enkel klontjes. Losse suiker is niet zo proper want het morst gemakkelijk.

Ook citroen bij de thee kan, sommige thee vraagt gewoon om wat citroen. De citroen snij je in hele dunne schijfjes en worden op een bord bij de melk en suiker geplaatst. Liefst met een speciale citroenvork. De citroen blijft in de thee en wordt pas verwijderd indien je een verse kop thee neemt.

Ook met citroen bij de thee kan je helemaal de mist ingaan. Eerst de thee en dan pas de citroen. Absoluut te vermijden is het schijfje citroen uit je thee halen en op je onderbord leggen, de pitten uit je citroen halen (ze moeten erin blijven voor de smaak) of de citroen uitpersen met een lepel.

NM.

Het Verenigd Koninkrijk, Schotland en Ierland, Whisky Whiskey Bourbon Rye

Islay Single Malt

March 9, 2016 Nullam Microwaveum 1 Comment

De drie B’s: Bowmore, Bruichladdich en Bunnahabhain

Alle goede dingen bestaan uit drie, zegt het spreekwoord. Islay, the Queen of the Hebrides, is in alle opzichten een prachtig eiland met aan zeer mooi aanbod aan Single Malt whisky’s. Voor de derde en laatste tasting doen we de drie overblijvende distilleerderijen op Islay, beginnend met de letter B, namelijk Bowmore, Bruichladdich en Bunnahabhain. We stoppen onderweg ook even bij een excentrieke Schot met een zeer oud weefgetouw.

Ter herinnering, de eerste tasting ging door aan de Kildalton kust van het eiland, want onze haven van aankomst was Port Ellen. Op een boogscheut van de haven en bijna naast elkaar gelegen vinden we achtereenvolgens Laphroaig, Lagavulin en Ardbeg, drie schitterende en typische Single Malts. Klik op deze link voor het volledige artikel: Single Malt Whisky: de heilige drievuldigheid

De tweede tasting was aan de noordwestkant van het eiland, na een korte rit van Port Ellen via Bowmore, en zo rond het supermooie Loch Indaal. Een paar mijlen voorbij Bridgend sla je rechtsaf op de B8018, richting Rockside Farm. Na een korte tocht door de heuvels met ruige landschappen kom je aan de Rockside Farm in Kilchoman. En daar in het dorpje met dezelfde naam is de Kilchoman Distillery gelegen. Klik op deze link voor het volledige artikel: Van gerst tot fles: Kilchoman

Bruichladdich

We beginnen in Port Charlotte bij de Bruichladdich Distillery. Ze noemen zich met enige trots de non-conformistische, progressieve Hebridean distillers. Ze vinden dat de whisky industrie teveel lijdt aan industrialisatie, eigenbelang en winstbejag. Daarom moeten de Bruichladdich producten karakter hebben, organisch zijn en verbonden met het terroir. Ze zijn er trouwens fier op dat er geen enkele computer gebruikt wordt in het productieproces.

De gebouwen werden gebouwd in 1881, specifiek als distilleerderij. Het is dus geen omgebouwde boerderij. De distilleerderij die er voordien gehuisvest was ging op de fles en was ook lange tijd gesloten tot ze in 2000 door een groep privé-investeerders gekocht werd. Het Victoriaanse decor werd behouden maar verder werd alles uit elkaar gehaald en volledig gerenoveerd en hersteld. In 2013 lagen ze ook weer even stil omdat de stills en ovens uit 1881 volledig werden nagekeken, vooraleer de productie op te drijven naar 1.5 miljoen liter per jaar. De eerste jaren waren moeilijk maar het harde labeur werd beloond, want in 2012 werd Bruichladdich gekocht door Remy-Cointreau, voor méér dan 10 keer de prijs die de privé-investeerders oorspronkelijk betaalden.

In tegenstelling tot de klassieke Islay single malts zijn de whisky’s van Bruichladdich slechts licht geturfd van smaak. Bruichladdich en Kilchoman zijn trouwens de enige twee die nog on site bottelen. Bruichladdich onderscheidt zich van de andere Islay whisky’s door zijn zeer hippe visuele identiteit, niet alleen van de labels, flessen en verpakkingen, maar ook de andere coole merchandising, te vinden in de zeer hippe shop. Ga gelijk welke whiskywinkel binnen en de Bruichladdich flessen haal je er zo uit. Ze zijn ook zeer actief op de sociale media en hebben overal webcams hangen. Het is een beetje een museum dat eigenlijk nog in volle bedrijvigheid is.

Het devies van Bruichladdich is ‘Variety – Our Spice of Life’. Ze verdelen hun grote variëteit whiskies in 4 categoriën met elk hun specifiek smaakprofiel: Mood Malts, Multi Vintage, Single Vintage en de Specials.

Naast de Bruichladdich whiskies maken ze ook de zeer populaire en superlekkere The Botanist Gin, waarover we al heel veel hebben geschreven.

Bowmore

In het midden van het eiland ligt Bowmore, de hoofdstad. De Bowmore distilleerderij is gelegen in de hoofdstraat op een boogscheut van Loch Indaal en de Laggan Bay. Bowmore is de oudste van Islay, actief sinds 1779. De pristijn witte stenen gebouwen hebben een abdijachtige charme. De unieke gewelfde opslagplaats voor de vaten whisky van Bowmore – de nr. 1. Vaults – ligt gedeeltelijk onder zeeniveau en wordt bij hoogtij regelmatig overspoeld. Ze worden door de kenners omschreven als de beste rijpingsplaats ter wereld. Bowmore heeft een heel mooi Visitor Centre en ook de tour is heel goed en leerrijk, vooral de indrukwekkende gewelven bleven me bij. Bowmore whisky heeft minder turfsmaak dan Ardbeg, Laphroaig en Lagavullin maar een meer uitgesproken iodiumsmaak. Bowmore gebruikt Amerikaanse bourbonvaten en Spaanse Oloroso sherryvaten voor de rijping en dat proef je. Mijn voorkeur gaat uit naar de ‘gewone’ Bowmore 12 jaar en de 18 jaar oude, beide zeer warm en rokerig. Ook Bowmore is in buitenlandse handen, namelijk het Japanse consortium Suntory.

Vooraleer de rit verder te zetten, stoppen we even in de The Harbour Inn (op wandelafstand én met zeezicht) om de innerlijke mens te versterken. Aan lokale zeevruchten geen gebrek, ook omdat Bowmore zijn eigen vissershaventje heeft. We kozen voor haggis, hairy tatties en een hebridean coffee om te eindigen.

Islay Woollen Mill

Islay is meer dan een eiland met alleen maar whiskydistilleerderijen. Het is eiland is een paradijs voor liefhebbers van fauna en flora. En op de weg tussen Bowmore en Port Askaig ligt de Islay Woollen Mill, waar de liefhebbers van Schotse tweed, cashmere en tartan hun hartje kunnen ophalen. Gelegen aan het einde van een smalle bijna niet te vinden landweg, in een prachtig kader van een bruisend riviertje, bomen en wildgroei ligt de oude molen. Na het openen van de voordeur voel je je onmiddellijk in een schatkamer. De molen werd gebouwd in 1883 en binnen staat één van de eerste weefgetouwen ooit. Na jaren niet meer gebruikt te zijn werd deze eigenhandig opgeknapt door de excentrieke eigenaar Gordon Covell. Een werkelijk schitterende man en een wandelend geschiedenisboek, die nog zelf het weefgetouw bedient en er prachtige tweeds mee weeft. In het winkeltje – waar de tijd is blijven stilstaan – kan je een ongelofelijk aanbod van handgemaakte en unieke stukken van superkwaliteit vinden. Hij levert ook aan het prestigieuze Savile Row in Londen. Een tussenstop meer dan waard.

De overblijvende twee distilleries op Islay zijn Bunnahabhain en Caol Ila, en dat betekent ook dat we al richting ferry in Port Askaig rijden.

Bunnahabhain

De distillery van Bunnahabhain ligt een beetje verder dan Port Askaig, aan de Sound of Islay, bijna recht tegenover het eiland Jura met zijn imposante bergen, de Paps of Jura. Bunnahabhain, the Gentle Giant of Islay, is een milde whisky en niet of weinig gerookt : “it’s the sea air and pure spring water that some say fortifies our spirit.” Bunnahabhain is één van de meest onderschatte single malts van Islay maar is een bezoekje meer dan waard en niet alleen omwille van het prachtige uitzicht op de Paps en hun strand.

Caol Ila

Een paar boogscheuten verwijderd van Bunnahabhain ligt de achtste distillery, namelijk Caol Ila. Caol Ila is veruit de grootste distillery: ze produceren natuurlijk single malt, maar het grootste gedeelte van de productie is voor blends van Johnnie Walker. En alhoewel Caol Ila dezelfde peated barley gebruikt als zijn zuster Lagavulin zijn de whiskies heel verschillend. Het is de minst aantrekkelijke van alle distillerijen, maar het schitterende uitzicht vanuit de stillroom en de Caol Ila 1998 Connoisseurs Choice gebotteld door Gordon & MacPhail maken veel goed.

Port Askaig

Van hieruit vangt de terugreis aan. Na instructies van de lokale ferryman rijden we de boot op en vangt de overtocht aan onder een prachtige zonsondergang met zicht op Islay en Jura en de magistrale Paps. Om stil van te worden.

NM.

Het Verenigd Koninkrijk, Schotland en Ierland, Whisky Whiskey Bourbon Rye

Kilchoman

March 9, 2016 Nullam Microwaveum

Nullam goes Scotland (deel 2)

Vandaag zijn we terug op het eiland Islay voor een nieuwe aflevering over Single Malt whisky. De eerste dag gingen we op bezoek bij Laphroaig, Lagavulin en Ardbeg (zie artikel) omdat deze niet ver van de haven van aankomst (Port Ellen) verwijderd waren. Vandaag gaan we naar de andere kant van het eiland, naar Kilchoman. We rijden van Port Ellen via Bowmore en na een korte tussenstop rijden we rond het supermooie Loch Indaal, richting Bruichladdich, Port Charlotte en Portnahaven. Een tocht van 20 miles (ongeveer 45 minuten) langs mooie, pittoreske dorpjes, wilde stranden en prachtige zichten op Loch Indaal. Loch Indaal splijt het eiland bijna in twee en deze ruige kant van het eiland is zeer aantrekkelijk voor liefhebbers van fauna en flora.

We kunnen hier niet alle foto’s publiceren, maar wil je nog meer zien van de prachtige landschappen en de distillerijen, klik dan door naar onze Pinterest pagina

Een paar mijlen voorbij Bridgend sla je rechtsaf op de B8018, richting Rockside Farm. Na een korte tocht door de heuvels met ruige landschappen kom je aan de Rockside Farm in Kilchoman. En daar in het dorpje met dezelfde naam is de Kilchoman Distillery gelegen. Wij dromen bijvoorbeeld van een nieuwe TV maar Anthony Wills droomde al lang van een eigen distilleerderij en in 2004 werd die droom waar. Na wat financiële moeilijkheden opende hij de Kilchoman Distillery en de productie startte in 2005. Kilchoman is een boerderij-distilleerderij met een heel betrouwbare productie ten opzichte van de grote distilleerderijen op het eiland. Ze produceren jaarlijks ongeveer 100.000 liter alcohol, en zijn daarmee één van de kleinste van Schotland. Kilchoman vierde in 2015 zijn 10-jarig bestaan, met een tour door West-Europa. En ze brengen steeds betere whisky’s op de markt.

From Barley to Bottle

Kilchoman is uniek in vele opzichten: het is gelegen op de plaats waar eeuwen geleden de eerste whisky werd gemaakt, nadat de techniek werd ingevoerd uit Ierland. En het is de enige distilleerderij op Islay waar het volledige productieproces van malting tot bottling nog in eigen handen is (want de andere grote distilleerderijen voeren veel in en doen niet alles zelf meer). Het devies van Kilchoman is dan ook ‘taking whisky back to its roots’. De grond rond de boerderij is zeer vruchtbaar, dus ideaal voor het telen van de zomergerst (barley)(die ook door Bruichladdich wordt gebruikt) , en er is voldoende water en turf aanwezig.

Kilchoman heeft zwarte sneeuw gezien, want er waren al financiële problemen bij de opstart (kostprijs ongeveer 5.5 miljoen pond sterling). Om U een idee te geven van de prijzen: een koperen distilleerkolf, op maat gemaakt, kost ongeveer 3 miljoen euro, en er staan er zo twee. Een ander probleem was eerder juridisch van aard: een opstartend bedrijf kan niet zomaar alcohol onder de beschermde naam ‘whisky’ produceren en onmiddellijk beginnen verkopen. Door één of andere wet moet er 5 jaar gewacht worden. Met andere woorden heeft Kilchoman, dat toch 30 man personeel tewerkstelt, 5 jaar mogen produceren en kosten maken zonder 1 euro inkomen. En het was hard, heel hard.

Maar in november 2009 was het eindelijk zover: de release van de eerste officiële single malt whisky van Kilchoman was een feit.

De Rondleiding

De rondleiding was zeer goed en alles was open voor het publiek, ook de ruimte waar de floor maltings gebeuren. Kilchoman is één van de 6 overblijvende distilleerderijen die nog aan floor malting doet, en dan nog van hun eigen op de boerderij geteelde barley. Je ziet dat het een nieuwe distillery is want alles blinkt nog mooi. Wat mij opviel bij deze rondleiding was de passie waarmee de gids sprak over hun product, ‘hun kind’. Ze heeft het ook niet onder stoelen of banken gestoken dat ze zwarte sneeuw gezien hebben en bedankte de andere distilleries op Islay voor de geleverde hulp, want zonder hen hadden ze het nooit overleefd. Het andere personeel dat je tegenkomt tijdens de rondleiding is zeer vriendelijk en je voelt zo dat het een echt en hecht team geworden is. Na de rondleiding is er mogelijkheid tot een tasting in het bezoekerscentrum annex café.

De Tasting

In september 2009 werd de eerste single malt uitgebracht (een 3 jaar oude). In juni 2011 volgde dan de eerste release van de Kilchoman Single Malt Whisky ‘100% Islay’, genaamd “the Inaugural”. In February 2012 kwam de Machir Bay op de markt, de Kilchoman beginnersversie (gerijpt op nieuwe bourbon vaten en afgewerkt oloroso sherry tonnen) en in april 2012 kwam er een 5 jaar oude Sherry Cask op de markt (80% first fill en 20% refill – 46% alcohol). Maar mijn voorkeur ging echter uit naar de 2nd edition 100% Islay die pas in september 2012 op de markt kwam. De tweede editie is een 50-50 vatting van 3 en 4 jaar oude whisky, gerijpt op bourbonvaten. Deze whisky ruikt en smaakt veel minder naar turf dan de andere Islay single malts, en je proeft wat zoete toetsen en wat peper. De Kilchoman heeft een mooi gebalanceerde, geturfde smaak met tropisch fruit en vanille, dit door de rijping op bourbon- en sherry-vaten. En vraag me niet waarom maar ik proefde de smaak van hooi. Een licht goudkleurige whisky met een mooie balans.

De whisky van Kilchoman werd laaiend enthousiast onthaald door de kenners. En dat is te begrijpen want hij is goed en uniek. Wanneer Kilchoman deze kwaliteit kan aanhouden, zullen hun latere versies van 12 of 16 of 20 jaar oud gemakkelijk de concurrentie kunnen aangaan met de hele grote. Ik heb het geluk gehad hem puur te kunnen proeven op de jonge leeftijd van 3 en 4 jaar en zal met ongeduld nog een kleine 10 jaar wachten om nog eens te kunnen proeven, wanneer het vat zijn werk gedaan heeft. Kilchoman ga je niet in de tax free shops vinden en hij is niet via de traditionele kanalen te verkrijgen dus het wordt een beetje zoeken. Sedert 2012 is er ook de Loch Gorm, de enige Kilchoman whisky die volledig op sherry-vaten gerijpt wordt. En naast de gebruikelijke whisky’s, worden er ook elk jaar vintages, gerijpt in bourbon-vaten, op de markt gebracht.

De niet-whisky drinkers kunnen genieten van Kilchoman’s Bramble Liqueur gemaakt van zwarte bessen. En in de gezellige cafeteria kan je de ganse dag genieten van scones en ander lekker gebak, paninis, soep (onder andere de legendarische Cullen Skink) en heerlijke koffie, al dan niet gepimpt.

NM.

Het Verenigd Koninkrijk, Schotland en Ierland, Whisky Whiskey Bourbon Rye

Nullam goes Islay

March 9, 2016 Nullam Microwaveum 1 Comment

Nullam goes Scotland (deel 1)

Een tijdje geleden is een oude droom in vervulling gegaan: Nullam is single malt whisky gaan proeven. Niet dat whisky ons onbekend is, helemaal niet, maar we waren om allerlei redenen nog nooit in Schotland geweest. De keuze was snel gemaakt want onze voorkeur gaat duidelijk uit naar meer naar turf smakende whisky’s, dus de eindbestemming werd het eiland Islay, het zuidelijkste van de Binnen-Hebriden. We kunnen hier niet alle foto’s publiceren, maar wil je nog meer zien van de prachtige landschappen en de distillerijen, klik dan door naar onze Pinterest pagina

Na een korte vlucht vanuit Brussel naar Edinburgh, reden we met de wagen naar Inveraray, onze eerste tussenstop en een uurtje verwijderd van de ferry. Inveraray is de belangrijkste stad in Argyll en gesticht door de Duke of Argyll in 1745. We verbleven er in The Argyll, een klein maar sympathiek hotelletje met prachtig zicht over Loch Fyne en Benn Bhuidhe, en ooit het gastenverblijf van het hertoglijk kasteel van Inveraray. Groot is het stadje Inveraray niet maar het heeft een goed en gerenommeerd restaurant, The George Hotel: zeer goede sfeer en lekker eten, met de nadruk op lokale producten, zoals lams- en rundsvlees maar ook vis en schelpdieren afkomstig van de lokale vissers uit het nabijgelegen Tarbert en de hele lekkere zalm uit Loch Fyne. Ook de kaasschotel met lokale kazen (onder andere Stinking Bishop en Isle of Mull Cheddar) mag niet ontbreken. Inveraray heeft zijn bijnaam, “the gateway to the Highlands and Islands”, niet gestolen.

De Ferry in Kennacraig

De volgende morgen moesten we al vroeg uit de veren want we hadden nog een uurtje te rijden langs Loch Fyne vooraleer we bij de vertrekplaats van de ferry in Kennacraig aankwamen. Stel je er niet teveel van voor, het is geen grote haven, maar een weg die gewoon stopt voor de pier, waar de boot “Lord of the Isles” lag aangemeerd.

Na de controle door de havenmeester konden we de boot op: 6 uur ‘s morgens, pikdonker, hevige regen en veel wind en dat voor een twee en een half uur durende tocht over de wilde wateren, richting Islay. Het had allemaal wel iets mysterieus. Dan maar een typisch Schots ontbijt genoten op de ferry, inclusief de black pudding. Het bleef donker tot we ongeveer de haven van Port Ellen binnenvoeren en het eerste wat je ziet is de Port Ellen distillery, producent van de iconische Port Ellen whisky, maar helaas een collector’s item geworden. De distillerij sloot in 1983 en het enige wat er nog gebeurt is de ‘malting’ voor andere distillerijen. Trouwens een zeer typische, wat zoete geur die over grote delen van het eiland hangt. Rond 9.30 uur zetten we voet aan land in Port Ellen.

De Heilige Drievuldigheid

De eerste dag hadden we drie belangrijke tastings voorzien, namelijk bij wat ik de heilige drievuldigheid van de single malt whisky noem, namelijk Laphroaig, Lagavulin en Ardbeg. Zoals je kan zien op de kaart liggen ze op korte afstand van de pier, en je kan ze niet missen want je rijd bijna van de ene stokerij naar de andere, via een kronkelende weg die naast de zee loopt.

Ardbeg

We zijn dus rechtstreeks van de boot naar onze eerste afspraak gereden, Ardbeg, de meest gerookte en naar turf smakende single malt whisky ter wereld. Vol spanning volgden we de kustweg tot we vanop een heuveltop (Ardbeg of Àrd Beag in Gaelic betekent trouwens kleine hoogte) de pagoda daken en spierwitte muren van Ardbeg zagen liggen, op een stuk prachtig groen grasland dat aan de zee paalt. Ardbeg produceert al whisky, officieel dan, sinds 1798 en gebruikt de mout van de Port Ellen Maltings. Het is momenteel één van de snelst groeiende single malts, maar ze hebben ook hun deel van de problemen gekend. In het begin van de jaren 80 was het bijna gedaan met Ardbeg maar dankzij een samenwerking met én overname door Glenmorangie zijn ze er langzaam terug bovenop gekomen. Alle stokerijen op Islay hebben trouwens moeilijke tijden meegemaakt want in de jaren 90 was single malt whisky helemaal niet trendy. In tegenstelling tot nu, want de meeste stokerijen zijn nu in buitenlandse handen. Ardbeg is bijvoorbeeld nu in handen van de Franse groep LVMH.

Na een gedetailleerde rondleiding op het domein met een jonge uitstekende gids hadden we het productieproces onder de knie. We hadden ook een Ardbeg tasting geboekt in de ‘Chairman’s Study’, een speciale ruimte waar je in de juiste sfeer komt om de verschillende producten van Ardbeg te proeven. Het is te vergelijken met een schatkamer, waar alle flessen Ardbeg die ooit geproduceerd werden tentoon gesteld staan.

Naast de klassieke 10 jaar oude Ardbeg (46 graden en een fenolgehalte van 50 ppm), mocht ik ook proeven van de Blasda, een licht geturfde versie, de Corryvreckan – 57 graden en een krachtig beest in een fles, de Uigeadail – 54 % en genoemd naar het meer (loch) waar Ardbeg via een pijplijn zijn water haalt, de Rollercoaster – 57 graden en een soort speciale versie ter herdenking van de jaren onder Glenmorangie, en als laatste de Galileo – 49 graden Limited Edition, pas dit op fles getrokken en jawel, er zijn drie capsules van deze Galileo whisky in de ruimte geschoten.

Onnodig te zeggen dat hierna bijna het licht uitging, heel waarschijnlijk omwille van de vermoeiende boottocht. Persoonlijk blijf ik bij mijn favoriet, de klassieke 10 jaar oude Ardbeg, maar was ik aangenaam verrast door de Uigeadail, alhoewel hij lang in de weegschaal lag met de geturfde krachtpatser Corryvreckan (wordt zeker mijn volgende aankoop). De Uigeadail is een 10 jaar oude non chill-filtered Ardbeg single malt, die gerijpt is op bourbonvaten, vandaar de rokerige smaak (turf) met zoete toetsen (sherry en caramel). Ideale lange mooie rokerige afdronk.

Het proeven van de verschillende whisky’s en de geur van zeelucht maakt je hongerig, vandaar een korte maar noodzakelijke stop in de gezellige Old Kiln Café annex shop voor wat traditionele gerechten.

Laphroaig

Om 13.00 uur werden we verwacht bij Laphroaig voor onze volgende tasting. Laphroaig gaat er prat op dat de mensen hun geheim ingrediënt zijn en dat voel je ook bij de rondleiding. Gezellig, net alsof je bij een familie te gast bent. Toch is ook Laphroaig niet meer in eigen handen want ze werden overgenomen door Beam Global Spirits & Wine.

Laphroaig, is Gaelic en betekent zoveel als ‘de mooie uitdieping in de brede baai’, want ook deze distilleerderij ligt vlak aan het water. Je snuift er constant de zeelucht en de geur van turf in, de smaken en geuren die je trouwens ook prominent in hun whisky terugvindt. Alle stokerijen gebruiken omzeggens dezelfde ingrediënten maar het verschil in eindproduct is te wijten aan de menselijke faktor maar vooral aan de ‘stills’, want zij bepalen de uiteindelijke smaak. De meeste stills zijn al stokoud en worden steeds opgelapt en stokerijen willen exacte kopijen als ze toch een still moeten vervangen. De zeven stills van Laphroaig – Ardbeg heeft er bijvoorbeeld maar twee – hebben een zeer unieke vorm en worden ook wel eens de ‘magnificent seven’ genoemd (3 wash stills, 4 spirit stills). Bij Laphroaig gebeurt de distillatie in twee fases. De eerste fase gebeurt in de wash stills en brengt het alcoholgehalte tot op 22 graden (low wines) en vervolgens gaat de vloeistof door de ‘spirit stills’ (zie foto) waardoor het alcoholgehalte kan gaan tot 68 graden. Hier zit natuurlijk het geheim van elke stokerij, namelijk tot hoever laten ze de distillatie gaan, want deze bepaalt de uiteindelijke smaak en sterkte. Na deze fase gaat de alcohol rijpen in eiken vaten.

Na de rondleiding , tijd om te proeven. De keuze was hier beperkt tot twee ‘drams’, de klassieke 10 jaar oude naar zeewier en medicijnen ruikende single malt, die al zovele prijzen heeft gewonnen en de 18 jaar oude cask strength van goed 55 graden, een topper met een veel voller smaak, bijna recht uit het vat. Laphroaig drink je best met een paar druppeltjes (ijs)water, om zo de smaak nog beter tot zijn recht te laten komen. De tasting vond plaats in een mooi ingerichte ruimte. De keuze was snel gemaakt en de cask strength met al zijn pk’s verhuisde mee naar Nullamland.

Lagavulin

Om 15.00 uur begon de laatste tasting bij Lagavulin, Gaelic voor “Laggan Mhouillin” en betekent ” het ondiepe dal waar de molen staat”. De distilleerderijeen samenvoeging van twee kleinere distilleerderijen, bestaat al sinds 1816, alhoewel er op die plek al sinds 1742 (illegaal) whisky wordt gestookt. Het productieproces op stoom met twee wash en twee peervormige spirits stills is volledig computergestuurd. Lagavulin haalt zijn water uit een nabij gelegen meertje: het is regenwater uit de bergen dat over de turf- en heidegronden stroomt en zo bijdraagt tot de smaak van de whisky. Daarnaast wordt de whisky gerijpt op bourbonvaten. Lagavulin is de enige van whisky’s van Isaly die in de reeks “Classic Single Malt of Scotland” wordt verkocht. Net als de andere twee, Laphroaig en Ardbeg verdeelt de typische jodium smaak van de whisky de proevers in twee kampen: you love it or you hate it. Zeker geen whisky voor beginners.

De klassieke Lagavulin single malt is 16 jaar oud alhoewel er al een 12 jaar oude cask strength te vinden is die in Pedro Ximenez vaten (PX) gerijpt is. Lagavulin is in handen van de Diageo groep. Voor de kenners en liefhebbers van dure whisky zijn er ook nog gelimiteerde versies te vinden van 21, 25 en 30 jaar oud, maar daar moet je heel diep voor in je portefeuille gaan.

Kilchoman, de boerderij-distilleerderij

In ons volgende artikel rijden we naar de andere kant van het eiland, op zoek naar Kilchoman (zie artikel).

NM.

De rest van Europa

NM goes Praag

March 7, 2016 Nullam Microwaveum

9 mei is de Dag van Europa

Vandaag wordt in de 28 lidstaten van de Europese Unie feest gevierd want 9 mei is Europadag. Deze dag wordt ook soms Schumandag genoemd, naar de Franse Minister van Buitenlandse Zaken, Robert Schuman. 9 mei is de herinnering aan die historische verklaring van Schuman op 9 mei 1950, en dit was zowat het begin van deEuropese Unie zoals we die nu kennen. Sedert 1950 is er natuurlijk al van alles gebeurd in de Europese Unie, maar 9 mei is en blijft één van de symbolen die voor eenheid en integratie van alle Europeanen moeten zorgen. Ook Nullam doet hier aan mee, en zoals elk jaar stellen we een lidstaat in de kijker. Vorig jaar kozen we Litouwen, dit jaar viel onze keuze op Tsjechië en meer bepaald de hoofdstad Praag.

Waarom een bezoekje brengen aan Praag?

Praag is een magische stad en meer dan een bezoek waard. Vermijd de bekende tourist traps en alles waar ‘authentic Czech culture’ op staat en je zal één van je mooiste city trips beleven. Praag is een stad met een rijke geschiedenis: ooit verscholen achter het ijzeren gordijn, dus communisme en spionnen; een president die ooit in de gevangenis zat, zeer goed onderhouden of gerestaureerde barokke architectuur, grote boulevards en kleine gekasseide straatjes waar Franz Kafka ooit doorliep. De stad werd zo goed als ontworpen in de veertiende eeuw door de ambitieuze koning IV. Károly) of Koning Karel IV en onderging de invloed van de tijd en de gebeurtenissen, en zo werden de moderne kantoorgebouwen en talrijke fastfoodrestaurants aan het straatbeeld toegevoegd.

Ook op vlak van cultuur heeft Praag enorm vele te bieden want vele vooraanstaande dichters, schrijvers, wetenschappers en artiesten komen uit Praag (of Tsjechië). Het Kafka museum (Cihelná 635/2b, 118 00 Praha 1, Tsjechië) en het Alphonse Mucha museum (Kaunický Palác, Panská 7, 110 00 Praha 1, Tsjechië) zijn echt een bezoekje waard.

Wanneer ga je best naar Praag? Moeilijk te zeggen, maar tijdens de zomermaanden wordt Praag overspoeld door horden biertoeristen die via vele low cost carriers worden aangevlogen. September en oktober zijn de maanden tijdens dewelke je het best van Praag kan genieten.

Hradčany

De Hradčany is niet alleen de naam van het kasteel of de burcht (hrad) van Praag, maar ook de ganse heuvel. De originele burcht werd gebouwd in 880 door een zekere Borovoj en is gelegen op een heuvel en dus van heel ver te zien. De burcht is ’s avonds heel mooi verlicht. In deze wijk ben je al makkelijk één tot twee dagen kwijt want de burcht alleen al is 7.5 hectare groot. Je gaat binnen via de Hradčanské náměstí, waar je met een beetje geluk de aflossing van de wacht ziet. Oude glorie in nieuwe door President Václav Havel zelf ontworpen uniformen, maar de geweren zijn van hout. Vanaf hier kan je rustig kuieren in de talrijke binnenplaatsen, smalle straten en steegjes met talrijke torens en onder andere het statige Lobkowiczpaleis (Lobkovicky palác) op het einde van de 17de eeuw herbouwd door de adellijke familie Lobkowicz en het speelgoedmuseum (Muzeum Hracek Jiøská 6 516 01 Praag), met zijn prachtige collectie barbiepoppen. Het is leuk kuieren in de Praagse burcht (Pražský hrad) die in verschillende stijlen is gebouwd, bijvoorbeeld de 14e eeuwse Gothische St. Vitus kathedraal, de beltoren (het hoogste punt van het kasteel van waar je een prachtig uitzicht over het kasteel en de oude stad van Praag hebt), het kleurrijke Gouden Steegje (Zlatá ulička u Daliborky), de Daliborka Toren, enzoverder.

Praag en panorama’s

Je ziet het niet als je door de gezellig drukke straatjes wandelt, maar Praag wordt de stad van de honderd torenspitsen genoemd. Het is pas wanneer je op één van hoge punten bent dat je de honderden torenspitsen ziet. Het zijn er duidelijk veel meer dan honderd. Wil je een mooi panoramisch zicht, dan kan je dit doen vanop de toren van de Old Town Hall (dicht bij de astronomische klok), vanop de sterrenwacht van het Clementinum, vanop de toren van de Sint-Vituskathedraal (onderdeel van de Praagse burcht) en vanop de Petřín observatietoren (Petřínská rozhledna), een op de Eiffeltoren lijkend 64 meter hoog ijzeren gedrocht. Praag is trouwens heel mooi verlicht ’s avonds.

Staroměstské náměstí 1/3, 110 00 Praag

Het Klementinum

Het Klementinum is na de burcht het grootste gebouwencomplex van Praag (twee hectare). Oorspronkelijk was het een jezuïetenklooster maar er zijn ook nog drie kerken, woonhuizen en vijf binnenplaatsen en tuinen binnen dit complex. En een wereldberoemde toren annex sterrenwacht, van waaruit Johannes Kepler en Tycho Brahe rond de jaren 1600 de planeten bestudeerde. Van hier heb je een mooi panoramisch zicht over Praag. Momenteel bevinden zich in het complex de prachtige Nationale Tsjechische Bibliotheek en de Technische Rijksbibliotheek, welke een bezoekje waard zijn. In deze ongelofelijke bibliotheek mogen echter geen foto’s genomen worden

Mariánské namestí 4 110 01 Praag

Karlův most (Charles Bridge)

Een stad met een rivier heeft voor mij sowieso al meer charme dan één zonder. Praag wordt in twee gedeeld door de pittoreske groene Vltava, met als resultaat ongeveer dertig bruggen en een hoop eilandjes.

De bekendste brug is de Karlův most, genoemd naar de ambitieuze keizer Karel IV, de man die eigenlijk Praag zoals het er nu uitziet ontwierp. Hij is dus de man die in 1357 de spectaculaire Karelsbrug liet bouwen. Een paar cijfers: de voetgangersbrug is 516 meter lang en 10 meter breed en verbindt de Oude Stad met Malá Strana; de brug bestaat uit 16 bogen; op de brug staan 30 barokke standbeelden (de meeste zijn replica’s van de originele) en 3 torens waarvan de toren aan de kant van de oude stad de meeste gothische is. De brug heeft dienstgedaan in processies, oorlogen, executies en filmscènes. De brug is duidelijk het hart en ziel van de stad en op en rond de brug valt er altijd wel iets te beleven: eetkraampjes, veel toeristen en dus souvenirs, bootjes, straatmuzikanten, bedelaars, rommelmarkten en ga zo maar door.

Bier

De liefhebbers van bier komen zeker aan hun trekken in Praag want je hebt er naast de talrijke populaire biercafés ook een relatief groot aantal kleine brouwerijtjes met heel goede bieren. Het beste bier zou getapt worden in Zlý časy in the Nusle district, maar dat is natuurlijk voor discussie vatbaar. Het bier is heel goedkoop in Praag (kijk maar naar de prijs per liter) en lokt dus vele toeristen. We geven je hieronder een aantal tips van etablissementen die we zelf bezocht hebben, maar er zijn dus nog heel veel andere. Vele van deze biercafés hebben een lange traditie en serveren “traditional Czech cuisine”.

PIVOVARSKÝ DŮM: proef de verschillende bieren die ter plaatse gebrouwen worden. Leuke plaats met koperen ketels en versierd met alles wat je nodig hebt om bier te maken. De geur van mout en hoppe is prominent aanwezig. (cnr Ječná & Lipová, Nové Město)

KLÁŠTERNÍ PIVOVAR STRAHOV: Ook deze kleine gezellige brouwerij in Hradčany dicht bij het kasteel van Praag, wordt gedomineerd door koperen ketels. Ze serveren twee soorten St Norbert bier: het donkere tmavý en het amberkleurige polotmavý. Daarnaast hebben ze ook een 6.3% sterk IPA bier.(klasterni-pivovar.cz; Strahovské nádvoří 301)

U SLOVANSKÉ LÍPY: aan de Lindenboom: bieren van de Kout na Šumavě brouwerij, ondere de světlý ležák en de donkere tmavý speciál van 18° (uslovanskelipy.cz; Tachovské náměstí)

OBYČEJNÝ SVĚT (obycejnysvet.com; Korunní 96)

KLÁŠTERNÍ PIVNICE (Ovenecká 15)

5. Keuken

De schoonheid van Praag groeit langzaam op de bezoeker. De architectuur reflecteert de verschillende veranderingen die Praag ondergaan heeft in de loop der tijden. Praag is tijdens de tweede wereldoorlog redelijk gespaard gebleven, eigenlijk tot aan de val van het Ijzeren Gordijn. De verschillende stijlen zie je het best op Staroměstské náměstí, het plein in de Oude Stad. Vanop ditt plein kan je 360 graden rond je as draaien en de vele mooie maar zeer diverse gebouwen bewonderen.

De geschiedenis heeft natuurlijk ook de keuken beïnvloed. Voor ik in Praag geland was had ik zo het idee dat de keuken van Praag enkel bestond uit goulash, geleend van Hongarije en weggespoeld met sloten goedkope pivo (bier).

6. Guláš

Er zijn genoeg kleine (familie)restaurantjes waar je goulash kan eten, maar er is meer. Praag heeft een overvloed aan streetfood

Naast de invloed van de Hongaarse keuken, kan je niet naast de invloed van de Duitse en Oostenrijkse keuken kijken. Zelfs al ken je geen woord Tsjechisch, naast de woorden strudel en schnitzel kan je niet kijken.

En overal serveren ze ‘Traditional Czech Food’ **WINK**

Rond het Wenceslas plein (Vaclavske Namesti) in het oude centrum van Praag vind je heel veel restaurants en als foodie zal je hier zeker je gading vinden. Niet alleen in een restaurant maar ook in de talrijke kiosken met streetfood: alle soorten worsten (Duitse, Poolse, Italiaanse,…) verkocht tussen een stuk brood (chléb) eventueel met gekarameliseerde ajuinen en met kruidige mosterd.

Er is ook geen ontsnappen aan de Tsjechische Knedliky of knoedels want ze worden bij zowat alles geserveerd. Er zijn verschillende soorten, en ze worden gebruikt om in de saus te doppen van bijvoorbeeld je goulash (niet te vergelijken eigenlijk met de Hongaarse goulash).

7. Praag en zijn kavárna

Praag heeft ook een cafécultuur dankzij de vele kavárna. In de meeste is geschiedenis geschreven en werden druk bezocht door schrijvers, kunstenaars en denkers. Een kavarna is een ideale stopplaats na een lange wandeling en om een lichte maaltijd te gebruiken en een glas echte Pilsner Urquell of Budweiser Budvar. De meeste hebben ook een zeer uitgebreide dessertkaart. Leuk vertoeven, maar het blijft een beetje een goedkope kopie van Wenen en Boedapest.

8. De John Lennon muur

De muur is een deel van de priorij van de Ridders van Malta en is een herinnering aan John Lennon. Sedert de moord op John Lennon in 1980 lieten fans van over gans de wereld boodschappen na op deze nu zeer kleurrijke muur (Velkopřevorské náměstí in Malá Strana), die ondertussen een toeristische trekpleister geworden is. De muur haalde in november 2014 het wereldnieuws toen studenten de muur volledig wit hadden geschilderd, met enkel de boodschap ‘Wall is over’.

Malá Strana is een leuke buurt van Praag en je zit heel dicht bij de brug. En ook daar kan je vele eetstandjes vinden, deze keer niet in de klassieke kioskvorm maar in houten chalet stijl. En ook daar kan de foodie zijn hart ophalen aan Praagse gerookte hesp, varken op de barbecue, smažený sýr (gefrituurde kaas), worsten en salami (bvb de gedraaide vinná klobása), bramborové knedlíky (aardappelknoedels), enzoverder.

Naast bier heeft Praag ook een cultuur van honingwijn (), absinthe en slivo, meestal goedkoper dan een fles water.

9. Praagse zoetigheid: Trdelnik

Ook de liefhebbers van zoetigheden komen aan hun trekken in Praag. Je kan niet naats de lokale specialiteit kijken, de trdelnik. Trdelnik is eigenlijk een Hongaarse specialiteit waarbij deeg gerold wordt rond een stok (trdlo), gegrild boven een open vuur en afgewerkt met een mengeling van suiker en walnoten. De Slovaken waren iets sneller dan de Tsjechen en lieten in 2007 hun versie, de Skalický trdelník, beschermen door de Europese Unie.

10. Praag in foto

Tot zover een kort overzicht van een interessant bezoek aan Praag. We konden niet alles beschrijven, maar als je nog wat meer foto’s wil bekijken van een zeer uitnodigende stad, klik dan op deze link naar mijn Pinterest pagina.

NM.

De Baltische Staten

Nullam goes Litouwen: de Koerse Wal

March 6, 2016 Nullam Microwaveum

Deel 3: Neringa

In deel 1 gaven we jullie een rondleiding van Vilnius, de hoofdstad van Litouwen, en ook wat culinaire hoogtepunten. De bruisende hoofdstad met zijn trendy cafébars en restaurants staat in schril contrast met het wat monochrome platteland, met zijn provinciale stadjes en kilometerslange relatief vlakke landschappen en vergezichten.

In deel 2 reisden we door naar de Heuvel van Kruisen. De Heuvel van Kruisen (The Hill of Crosses of Kryžiu kalnas) is een internationaal bedevaartsoord, ongeveer halfweg tussen Vilnius en Klaipėda, in het dorp Jurgaičiai, op ongeveer 10 kilometer van de stad Šiauliai.

Je kan meer foto’s vinden op mijn Pinterest pagina

De Koerse wal: prachtige duinen

In deel 3 reizen we door naar één van de best bewaarde geheimen van Europa, namelijk de Koerse Schoorwal ( the Curonian Spit). De werkelijk adembenemende Curonian Spit (Kursių Nerija in het Litouws) is een door UNESCO beschermd gebied, een langwerpige landtong voor de kust van Litouwen, waardoor een lagune van de Baltische Zee wordt afgescheiden.

De Curonian Spit (Kuršių nerija) is een smalle strip van ongeveer 98 kilometer lang en maximum 3 kilometer breed (aan de Bulvikis Kaap ten noordoosten van Nida) en is dus enkel te bereiken via een overzetboot. Deze gaat van de havenstad Klaipėda op het vasteland naar het dorpje Smiltynė op de landtong. De veerboot op zich is ook al een unieke belevenis.

Het Litouwse gedeelte is ongeveer 52 km lang, tot net voorbij het stadje Nida – dus de buitengrens van de Europese Unie – en de zuidelijke helft (46 km) van de schoorwal ligt in de Russische exclave Kaliningrad.

De naam van dit mooie werelderfgoed – Koerse Schoorwal – komt van de Koeren, de Baltische stammen die aan de kust van de Oostzee woonden en visten in de lagune.

De Curonian Spit is een natuurgebied bekend voor zijn dennenbossen, witte stranden en hoge maar fragiele zandduinen. De bossen zijn aangeplant nadat de industrialisatie en ontbossing door de Pruisen de duinen onstabiel hadden gemaakt en ganse vissersdorpen onder het zand hadden bedolven. De duinen bewegen en verstuiven constant. Sommige van de majestueuze duinen zijn 60 meter hoog en zijn nog steeds instabiel en dat heb ik aan den lijve mogen ondervinden toen ik met volledige camera uitrusting van een 30 meter hoge duin ben gevallen.

Parnidis

De duinen zijn de laatste tientallen jaren door de werking van water en wind met ongeveer 20 meter verlaagd en ook de Koerse Wal wordt steeds verder in de zee gedreven (vorig naar met 5,5 meter). Ook bosbranden zijn een constant gevaar. De bekendste duin Parnidis is half aangeplant met dennenbossen (een soort groen golvend tapijt) en bestaat voor de rest uit bijna hagelwitte migrerende duinen. Beneden één van de steile slopen staat een herdenkingskruis voor de beeldhouwer Daugintis. Het kruis heeft al jaren de weerselementen doorstaan en staat echt “in the middle of nowhere”. Heel creepy, vooral als je helemaal alleen in de duinen rondwaart. Op de top van Parnidis staat een ingenieuze zonnewijzer van waar je een prachtig zicht hebt op de ongerepte natuur en het wondermooie samenspel van kleur en licht.

De duinen zijn wel ongelofelijk mooi, zie een aantal van de foto’s bij dit artikel. Je waant je echt in de Sahara. De Duitse geleerde Wilhelm von Humboldt (1767- 1835) schreef in 1809 aan zijn vrouw: “De Koerse Schoorwal is zo merkwaardig, dat men haar eigenlijk net als Spanje en Italië gezien moet hebben om niet van een prachtige herinnering verstoken te blijven.” De natuurlijke schoonheid heeft al altijd bekend volk aangetrokken zoals Jean-Paul Sartre en nobelprijswinnaar Thomas Mann, maar ook duizenden toeristen die hier komen voor fietsen, zee, zand en zon. En overal ruik je de frisse geur van dennenbossen.

Neringa

Er wonen 2600 inwoners op het Litouwse deel van de landtong in 5 pittoreske dorpjes – Smiltynė, Alksnyne, Juodkrante, Pervalka, Preila en Nida – verenigd in de stad Neringa. Elk dorpje heeft wel iets typisch, maar het zou ons te ver leiden om ze individueel te gaan beschrijven. Vergeet vooral niet een bezoek aan de kilometerslange witte stranden en aan de houten sculpturen van de Hill of Witches (de heksenheuvel) in Juodkrantė.

Ik heb er verbleven in Nida, de grootste nederzetting, net voor de Russische grens. Nida is een vissersdorp en je kan er dus overal vooral gerookte vis vinden. Volg gewoon het aroma van vers gerookte vis. Ook het lokale restaurant Kavine “Kursis” (Nagliu str., Nida, Litouwen) serveert veel visgerechten: ungurys (paling), starkis, silkė, stinta, ešerys en karšis). Mooi zijn de typische rood-blauwe vissershuisjes en de typische soms wat krakkemikkige vissersbootjes of “Kurenas”.

Litouwen culinair

Maar vlees blijft het belangrijkste onderdeel van een maaltijd in Litouwen, vooral varkensvlees. Alle onderdelen van het varken worden gebruikt, ook de ingewanden, maar heel populair is spek. Niet alleen als hoofdingrediënt maar ook verwerkt in bijvoorbeeld kugelis, een soort dumpling gemaakt van aardappel en geserveerd met de obligate zure room.

Litouwen heeft strenge winters, vandaar dat er veel groenten ingemaakt worden en vlees gepekeld. Litouwen is het paradijs voor iemand die van salami en andere charcuterie houdt. De beste salami voor mij was de skilandis, een gerookt ambachtelijk vleesproduct verpakt in een natuurlijk worstvel. De skilandis is druppelvormig en heeft een oneven en ruw oppervlak. Typisch – naast de kruidige en gerookte aroma’s – zijn de kleur (van oranjeachtig rood tot donkerrood) en de oneven vetbrokjes. Heel ambachtelijk maar heel lekker. Skilandis bestaal al sinds de 16^e eeuw en is nu een erkend Europees streekproduct.

Ook de liefhebbers van ingewanden komen aan hun trekken want op de meeste menu’s vind je een aantal gerechten met ingewanden terug, zoals liežuvis (koetong), alionių skilandis en vėdarai (ingewanden) of šiupinys, waarin varkensneus verwerkt is. Heel populair zijn kepta duona. Het zijn aperitiefsnacks van gefrituurde en in look gedrenkte broodsticks. Hoe verder je je van de hoofdstad verwijdert, hoe traditioneler de gerechten natuurlijk.

NM.

De Baltische Staten

Nullam goes Litouwen: de heuvel van kruisen

March 6, 2016 Nullam Microwaveum

Deel 2: Op weg naar Neringa: de Heuvel van Kruisen

In deel 1 gaven we jullie een rondleiding van Vilnius, de hoofdstad van Litouwen, en ook wat culinaire hoogtepunten. Mijn uiteindelijke reisdoel was de kust van Litouwen en meer bepaald de Koerse Wal (Curonian Spit)(zie deel 3). Deze is echter ongeveer 380 km verwijderd van de hoofdstad. Het contrast tussen de hoofdstad en de rest van het land is heel groot. De bruisende hoofdstad met zijn trendy cafébars en restaurants staat in schril contrast met het wat monochrome platteland, met zijn provinciale stadjes en kilometerslange relatief vlakke landschappen en vergezichten. Landbouw is de voornaamste activiteit, dus het uitzicht wordt bepaald door weids uitgestrekte velden, af en toe eens een boerderij met een obligate ooievaarsnest en hier en daar een eenzame boom of bomenrij: “One Tree Hill” meets “Where the streets have no name” meets “The Joshua Tree”.

Je kan meer foto’s vinden op mijn Pinterest pagina.

The Hill of Crosses

Iedereen die me kent weet dat ik een grote aversie heb voor lange afstand autorijden, dus zocht ik naar een bezienswaardigheid ergens tussenin. En toen vond ik deze plek, de Heuvel van Kruisen of Kruisheuvel (Kryžiu kalnas). De heuvel van Kruisen ligt ongeveer halfweg tussen Vilnius en Klaipėda, in het dorp Jurgaičiai, op ongeveer 10 kilometer van de stad Šiauliai en op ongeveer anderhalf uur rijden van Vilnius. Zelfs met een GPS is het zoeken geblazen, want de heuvel ligt temidden uitgestrekte velden.

Rond de parking zijn er tientallen souvenirwinkeltjes, waar je kruisen in alle maten en stijlen kan kopen. Van daar is het nog ongeveer een kilometer wandelen tot aan de heuvel. Het zijn eigenlijk twee opeenvolgende heuvels in de vorm van een zadelrug.

De Heuvel van Kruisen is een internationaal bedevaartsoord en staat symbool voor de kracht van het Litouwse (katholieke) geloof, want het heeft vele bedreigingen doorstaan. De heuvel is een voormalig verdedigingspunt tegen de Tsjaren tijdens de Novemberopstand (1830-1831). Er vielen toen veel slachtoffers en de families konden de lichamen van hun gesneuvelde soldaten niet meer teug vinden en plaatsten dan maar kruisen op de heuvel. En zo ontstond de Kryžiu kalnas, de heuvel van Kruisen. Na nog een paar opstanden en na de onafhankelijkheid van de Russen rond 1920 werd de heuvel een plaats om te bidden voor vrede en voor de slachtoffers van de vele oorlogen. Toen stonden er slechts ongeveer 200 grote kruisen. De fanatiek atheïstische Russen die Litouwen bezetten in 1940, beschouwden de heuvel als een onnodig religieus symbool en vernietigden de volledige heuvel. Toch kwamen de kruisen terug. De Russen – geen schrik van drastische maatregelen – zijn er dan nog een paar keer met de bulldozer doorgereden en hebben er op een bepaald moment zelfs een vuilnisbelt van gemaakt en later ook nog eens geprobeerd om het ganse gebied volledig onder water te zetten. Maar de kruisen bleven terugkomen, als symbool van verzet voor de fiere Litouwers en een teken van trouw aan hun eigen identiteit, geloof en erfgoed.

Hoeveel kruisen, kruisbeelden en rozenkransen er op de heuvel staan is moeilijk te schatten, maar het zouden er rond het miljoen zijn. De heuvel is pure chaos geworden, want iedereen zet maar kruisen bij, waar hij ook maar wil. Er is een centrale gang die je van de ene heuvel naar de andere brengt, maar er zijn tevens vele kleine paadjes op verschillende niveaus, die rond de heuvel gaan. En waar de doorgang soms niet eenvoudig is.

Gelovig of niet, maar de heuvel is indrukwekkend. Foto’s kunnen je misschien een idee geven van de overvloed aan kruisen en hoe groot de heuvel wel is, maar in het echt is het zo veel indrukwekkender. Tot zover de toeristische informatie. Wij zetten ondertussen onze reis voort, richting de ferry in Klaipėda. Maar eerst nog wat culinaire informatie, want we zijn tenslotte een culinaire blog.

Eten in Litouwen

De Baltische keuken en culinaire tradities zijn eigen aan de regio maar zijn tegelijkertijd beïnvloedt door de buren uit Letland en Estonië, maar ook door de Polen, de Duitsers en natuurlijk ook de Russen. Maar diegene die richting gaf aan de Litouwse keuken door nieuwe gerechten en smaken te introduceren was de Italiaanse Bona Sforza, de tweede en Italiaanse vrouw van Sigismund I de Oude, de Groothertog van Litouwen (16^e eeuw). De Litouwse keuken is niet van de lichtste en is vooral gebaseerd op aardappelen, vlees en zuivelproducten, en daar zijn vooral de lange en strenge winters de oorzaak van. Daarnaast zijn de andere belangrijke factoren die culinaire tradities beïnvloeden, de ligging, geografie en het weer.

De Litouwse keuken is eenvoudig en de smaakmakers zijn vooral diegene die ter plaatse gekweekt worden zoals ajuin, look, karwijzaad, dille en de alomtegenwoordige mierikswortel, die zowat bij elk klassiek gerecht wordt geserveerd.

In tegenstelling tot de twee andere Baltische staten, heeft Litouwen een relatief korte kustlijn, maar echter zeer veel binnenrivieren en ongeveer 4000 meren. Haring is een heel populaire lokale specialiteit (en voorgerecht) maar je zal veel meer paling, snoek en brasem op de menukaart aantreffen. Naast de verse vis, wordt vis met het oog op de winter ook gerookt, gedroogd en ingemaakt.

De winters zijn lang en koud, dat betekent dat het groeiseizoen voor groenten en fruit veel korter is dan bij ons. Dat wil dan ook zeggen dat er veel ingemaakt wordt voor consumptie tijdens de lange wintermaanden: komkommers, tomaten, paddenstoelen, kolen, sauerkraut, rode biet, aubergines, paprika’s. Deze zijn heel dikwijls de basis voor koude gerechten, opgediend met gezouten haring, gekookte eieren, koud vlees en kaas, meestal met een paar sneden heel donker roggebrood (rye bread of Juoda duona)

Op elk menu staan ontelbare soepen en verschiet als je een felle neonroze koude soep wordt geserveerd (Šaltibarščiai), want rode biet is heel populair.

Rye bread krijg je ook dikwijls als aperitiefhapje geserveerd. Het wordt in strips gesneden, ingewreven met look en gebakken. Terwijl het nog warm is wordt het in geraspte kaas gerold. Heel lekker met een lokaal biertje. Een andere lekkernij is de beroemde “Lilija sandwich”: een dikke snee rye bread, ingewreven met olijfolie, en bedekt met blaadjes sla. Daarop komen stukjes gezouten haring en een zachtgekookt eitje, afgekruid met peper en zout.

Veel meer markten waar iedereen zijn verse of ingemaakte producten kan verkopen.Overal in Litouwen vind je nog veel markten, al dan niet overdekt. De overdekte markt in Vilnius bespraken we in het vorige artikel (Halės turgavietė, address: Pylimo str. 58, LT-01307, Vilnius), maar er is nog een andere, hele grote markt voor groeten,fruit, vis, vlees en zoveel meer, namelijk Kalvarijų turgavietė (Kalvarijų g. 61, Vilnius).

Melk en Kaas

Waar je niet kan naast kijken zijn de zuivelproducten. Zure room wordt zowat bij alles geserveerd, van slaatjes tot soep tot vlees. En verder zie je overal alle mogelijke soorten melk en afgeleide zuivelproducten. Het aanbod in de winkels is veel grote dan bij ons, want zuivelproducten zijn nu éénmaal een belangrijk deel van de dagelijkse voeding van de Litouwers.

Ik was voor mijn vertrek eens aan het grasduinen in mijn oude kookboeken of ik één of ander Litouws gerecht kon terugvinden, maar de oogst was bijzonder mager. Slecht in één boek – Dictionnaire Universel de Cuisine Pratique van Joseph Favre (1849-1903) – en uitgegeven in 1905, vond ik “Oeufs pochés à la lithuanienne” terug: het zijn Gepocheerde eieren met in boter gebakken croutons van kleine ronde broodjes, belegd met een puree van champignons en gekruid met een beetje glacé de viande (een sterk ingekookte fonds). Het gepocheerde ei gaat er op en verder nog een paar lepels saus périgueux. Het zijn dus meer dan waarschijnlijk de paddenstoelen die op “à la lithuanienne” slaan.

Paddenstoelen

Een land waar je waarschijnlijk niet aan dacht voor paddenstoelen is Litouwen. Dzūkija of Dainava is een gebied gelegen in het zuidoosten van Litouwen, met een nog hele aparte traditionele levenstijl maar vooral veel bossen en moerassig terrein, waar je honderden soorten eetbare paddenstoelen – grybai – kan vinden.

En omdat het gebied niet zo ontwikkeld is als de rest van het land staat alles – dus ook de lokale economie in het teken van bosbessen en eetbare paddenstoelen plukken. Er is hierover zelfs een gezegde in Litouwen: “If not mushrooms, if not fruits, girls in Dzūkija would have been nude” Ze hebben daar in de herfst ongeveer 400 verschillende soorten, vooral eekhoorntjesbrood (funghi porcini), chanterellen, morellen en ga zo maar door. Ganse families en groepen gepassioneerde paddenstoelenplukkers gaan op jacht naar deze mooie en vooral lekkere geschenken van de natuur. En voor de echte liefhebbers van paddestoelen, elk jaar op de laatste zaterdag van september is er een Mushroom Festival in Varena. Die dag wordt een grote paddenstoelenjacht georganiseerd en alle gerechten staan in het teken van de paddenstoel.

Artisanale kaas uit Litouwen: een aanrader!

Als slot nog een woordje over artisanale kaas in Litouwen. Dankzij een tip van een Litouwse vriend kwam ik op het spoor van een groepje artisanale kaasmakers met een verhaal. Ze waren vooral het drukke stadsleven beu en wilden terug naar de natuur. Ze zijn met 7 tot 8 kaasmakers, verenigd in een soort coöperatieve “Sūrininkų namai”, met een beperkt aantal koeien, schapen en geiten. Ze hebben zich terug getrokken in een paar boerderijen op het rustige platteland in Dargužiai, op ongeveer 50 km van de hoofdstad. Een paar onder hen zijn in de leer geweest bij Franse kaasmakers, onder andere in Pont-l’Évêque, want een aantal kazen lijken kwa smaak trouwens op bekende Franse kazen. Elke zondag brengen ze hun beperkte productie naar de hoofdstad, waar je ze kan vinden in salad bar “Mano Guru”. Je kan er ook alle kazen proeven, en ik kan je verzekeren dat er topkazen tussen zitten. Geen haar op hun hoofd die er echter aan denkt om de productie uit te breiden, en meer kaas te maken, al moet ik zeggen dat hun productaanbod vergroot is, met naast kaas, nu ook yoghurt, zure room, confituren, Medus en Gira (kvass). Mano Guru vind je in Vilniaus str. 22/1, Vilnius

Eén van de betere kazen was de Žan Žakas, Litouws voor Jean-Jacques. De website http://www.vivasol.lt/surininkunamai.lt/ is momenteel in opbouw maar je kan de kaasmakers ook vinden op facebook https://www.facebook.com/SurininkuNamai.lt

Gero apetito!

NM.

De Baltische Staten, Wat gebeurt er op ...

NM goes Vilnius

March 6, 2016 Nullam Microwaveum

Vandaag wordt in de 28 lidstaten van de Europese Unie feest gevierd want 9 mei is Europadag. Deze dag wordt ook soms Schumandag genoemd, naar de Franse Minister van Buitenlandse Zaken, Robert Schuman. 9 mei is de herinnering aan die historische verklaring van Schuman op 9 mei 1950, en dit was zowat het begin van de Europese Unie zoals we die nu kennen. Sinds 1950 is er natuurlijk al van alles gebeurd in de Europese Unie, maar 9 mei is en blijft één van de symbolen die voor eenheid en integratie van alle Europeanen moeten zorgen. Ook Nullam doet hier aan mee, en zoals elk jaar stellen we een lidstaat in de kijker.

Litouwen in een notendop

Dit jaar kozen we voor Litouwen, en we gingen zelfs onmiddellijk ter plaatse. Een leuk detail is dat Litouwen het geografische middelpunt van Europa is. De republiek Litouwen is de zuidelijkste van de drie Baltische staten en het enige land dat overwegend rooms-katholiek is, en dat merk je overal. Je valt er bij wijze van spreken over de kerken. De bijna volledige twintigste eeuw verliep onder Russisch bewind, tot 11 maart 1990, de dag van de afscheiding. Veertien jaar later, op 1 mei 2014, trad Litouwen toe tot de Europese Unie. Vorig jaar hadden ze voor de eerste keer het Voorzitterschap van die Europese Unie, een grote eer voor een nog jonge republiek. Qua oppervlakte is Litouwen twee keer zo groot als België (65.000 km2) maar heeft slechts 3.5 miljoen inwoners.

We hebben al een paar keer een artikel gepubliceerd over onze avonturen in Litouwen, namelijk een verhaal over Trakai, het mooie rode kasteel, de vele meren en de typische gerechten van de Karaïm: kybyn of kibin, een in de oven gebakken deeggerecht in de vorm van een halve maan dat gevuld wordt met vlees (zie Nullam goes Trakai: een wonderbaarlijke mix van invloeden). Een ander artikel ging over de revival van mede of honingwijn (zie In the Mix: Mede).

En je kan meer foto’s vinden op mijn Pinterest pagina

We hebben onze reportage over Litouwen in drie episodes gesplitst, en de eerste gaat over de hoofdstad Vilnius.

Deel 1: Vilnius, de hoofdstad.

Vilnius, de hoofdstad, is eigenlijk een relatief kleine stad maar met een grote architecturale geschiedenis en die kan je best bewonderen in de oude stad, want gotiek, barok en renaissance stijl zijn er prominent aanwezig. De barokke stijl kwam er na de grote branden in de 18^de eeuw, die vele historische gebouwen en kerken verwoestten en die door de Oostenrijkse architect Johann Glaubitz in barokke stijl werden heropgebouwd.

Het is er leuk kuieren door de kronkelende smalle straatjes, maar hou je niet van wandelen, dan kan je goedkoop een fiets huren of een segway. Hou er in elk geval rekening mee dat het af en toe goed bergop gaat. Een verkenning te voet is eigenlijk de beste manier, want het is vooral in de kleine zijstraatjes dat je soms de grootste ontdekkingen doet.

Vilnius: kerken en kloosters

De rode draad in deze stadsrondleiding zijn de kerken en kloosters. Litouwen is een zeer rooms-katholiek land en in Vilnius alleen al zijn er ongeveer 21 kloosters en 20 katholieke kerken naast orthodoxe, lutheraans en evangelische kerken en een aantal synagogen. Maar zoals je kan zien op de foto’s zijn ook hier al de eerste barsten in het geloof merkbaar. Het pronkstuk is de majestueuze kathedraal en de bijhorende klokkentoren. Het plein errond is een populaire ontmoetingsplaats voor jongeren en skaters. De kathedraal is in perfecte staat en ook de oorspronkelijke beelden zijn vervangen want ze werden vernietigd door de Russische bezetter. Om de hoek van de kathedraal staat het standbeeld van Groothertog Gediminas (1275–1341), de man die voor politieke eenheid zorgde en Litouwen tot een grootmacht opbouwde. Daar is ook het begin van de grote winkelstraat die naar hem werd genoemd. In één van de zijstraten van Gediminas, vind je trouwens een hele lekkere koffieshop – Chaika – die volledig ingericht is met meubilair en apparaten uit de tijd van de Russische bezetting. Vilnius heeft trouwens een hele grote koffiecultuur en werkelijk overal vind je koffiebars met hele goede barista’s en alle mogelijke soorten koffies. Naast winkels kan je er ook een aantal mooie gebouwen met prachtige glasramen vinden en het mooie nationaal theater (Lietuvos nacionalinis dramos teatras).

Vilnius: de oude stad

Van de kathedraal gaan we richting de smalle straatjes van de oude stad, waar je naast de vele koffiehuizen, ook de nationale producten zoals linnen en amber kan kopen. Er zijn ook vele kunstgalerijen en openluchttentoonstellingen. Een zeer leuke en gezellige buurt, waar je gemakkelijk van de ene in de andere verrassing kan vallen, zoals een gigantisch ei op een hoge pilaar (Pylimo of ook het Eiplein genoemd) of het voormalige hoofdkwartier van de KGB. De prachtige fresco’s in de Bernadine kerk werden door de Russen vernietigd en de kerk werd door hen als opslagplaats gebruikt. De Saint Catherine kerk is nu omgebouwd tot Concertgebouw. Als je het oude stadsgedeelte verlaat door de Gate of Dawn kom je aan een overdekte markt – Halės – die de moeite waard is voor een kort bezoekje en waar je heel wat lokale producten kan kopen.

Er zijn heel wat heuvels in en rond Vilnius vanwaar je fraaie panorama gezichten ziet: vanop de Heuvel met de 3 Kruisen of vanop het kasteel van Gediminas.

De prachtige gotische kerk van Sint Anna, gebouwd in rode steen, is een ander ijkpunt van de rondleiding, niet alleen omdat Napoleon er helemaal wild van was en wou meenemen naar Parijs, maar omdat we aan Užupis gekomen zijn, mijn favoriete plek.

Užupis

“Everyone has the right to die, but this is not an obligation.”

Net buiten de oude stad en net voorbij de kerk van Sint-Anna kom je aan de rivier Vilnelė en via twee brugjes loop je de Republiek Užupis binnen, het Montmartre van Vilnius en één van de oudste wijken. Užupis betekent trouwens ‘de andere kant van de rivier’. De wijk Užupis omschrijven kan je best met de volgende woorden: kunst en kunstenaars, pittoresk, excentriek, bohemien en historisch.

Excentriek en onconventioneel, omdat de wijk zich – als grap – in 1997 eenzijdig onafhankelijk verklaarde van de rest van Vilnius. Bij het begin van de brug kan je trouwens niet naast het bord van de republiek Užupis kijken en toeval of niet maar de brug hangt vol met liefdeshangsloten, net zoals de Pont des Arts in Parijs. Het enorme 300 kilo wegende ei is trouwens een geschenk van de wijk Užupis aan de stad Vilnius. De Republiek Užupis heeft zijn eigen president, vlag, geld en grondwet. Eén van de artikelen uit de grondwet stelt het volgende: “A dog has the right to be a dog.”

Užupis is vooral een kleurrijke wijk met heel veel karakter en vele pittoreske plekjes en kodakmomenten. Ook hier geldt de boodschap dat je ook in de kleinste uithoeken iets wonderbaarlijk kan ontdekken, zoals kleine parkjes of een standbeeld van John Lennon. Er zijn vele kunstgalerijen, ateliers van kunstenaars en vrijdenkers, boetiekjes en unieke en vooral sfeervolle cafeetjes. Je voelt zo, de wijk leeft en creativiteit viert er hoogtij. Het heeft ook iets romantisch en bohemien, in de zin van niet-traditioneel, een beetje anyway the wind blows...

Meer foto’s op mijn Pinterest pagina.

Historisch Užupis

Eén van de charmes van Užupis zijn de vele mysterieuze gebouwen, veelal met gewelfde poorten en binnenkoertjes. In de Middeleeuwen was dit de plaats waar de ambachtslieden hun atelier hadden. Later was het een Joodse wijk, en toen de joden tijdens de Holocaust de wijk verlaten hadden, werd het een hoerenbuurt.

Natuurlijk staat er ook een kerk, namelijk die van de Heilige Bartholomeus. Puur toevallig, bij het naar binnenkijken door één van die poorten, zag ik een prachtig ijzersmeden hekken, dat uiteindelijk de toegang bleek te zijn tot een kerkhof (Bernardinų kapinės Žvirgždyno g. 3 Vilnius). Het bleek één heel oud kerkhof te zijn, gebouwd op een bergwand en gesticht door de cisterciënzer monniken in 1810. De Tsaren hadden blijkbaar één of andere wet afgekondigd die verbood dat de doden in nabijheid van kerken mochten begraven worden. Deze plek was toen een buitenwijk van Vilnius, en daar mocht het dan weer wel. Het kerkhof is al sedert 1970 niet meer in gebruik en de graven worden ook bijna niet meer onderhouden. Het is gebouwd tegen de oever van de 30 meter lager gelegen rivier Vilnelė, en vele graven zijn dus al in de rivier beland. Andere zijn gewoon in de grond gezakt of met mos overgroeid. Het die dag overvloedige zonlicht dat zijn weg zocht door de hoge bomen creëerde een hele mystieke atmosfeer op deze ooit sacrale plek. Gelovig of niet, een aanrader voor een bezoekje.

Eén van de andere bezienswaardigheden is het standbeeld van een trompet blazende engel, symbool van de artistieke vrijheid die geldt in Užupis, soms ook de Republiek van de Engelen genoemd. Daarmee zijn we terug aangekomen bij de start van onze verkenning van deze bruisende wijk Užupis, en ook aan restaurant Prie Angelo (Užupio gatvė 9/2 Vilnius), gelegen aan het standbeeld van de Engel. Dit schitterend ingericht restaurant heeft een heel lekkere kaart met onder andere de beste aardappelpannenkoeken van Vilnius. Zonder enige twijfel een aanrader, maar het interieur komt ’s avonds best tot uiting.

Vilnius culinair

De Litouwse keuken is niet de meest moderne keuken. Je ziet duidelijk de Russische en Duitse invloeden en bestaat vooral uit gerechten met de heel populaire dumplings en pannenkoeken. Het is een land met hele strenge winters dus wordt er nogal wat in zuur opgelegd, zoals augurken en rode biet. Ik vermeld één van de lokale klassieke gerechten, namelijk Šaltiena met mierikswortelsaus en augurken, omdat het er uitzag als Gentse Hoofdvlakke of Antwerpse frut. En mierikswortel krijg je zowat bij alles geserveerd.

Mijn aanraders zijn

Koffiebar Chaika : Totorių g. 7 Vilnius Probeer zeker de tinginys of luie man cake.

Restaurant Soul & Pepper : Gedimino ave 9, Vilnius (te vinden of facebook) – modern en trendy versies van Litouwse gerechten en westerse klassiekers

Holy Miko’s restoranas, Šv. Mykolo gatvė 4, Vilnius http://www.en.holymikos.lt/ – Holy Miko’s is gelegen in de oude stad, heeft een hele lekkere kaart en een super aanbod van hele lekkere wijnen aan heel redelijke prijzen. Dit is mijn supertip!

Als je in de oude stad in de buurt van de overdekte markt bent, moet je zeker eens binnengaan in Gruziniška duona. Het betekent letterlijk Georgisch brood en is een klein eethuisje waar je alle soorten vers gebakken Georgisch brood en gebak kan meenemen of ter plaatse opeten. Mijn voorkeur ging naar het lekkere Khachapuri, een met kaas gevuld licht en luchtig broodje, dat ter plaatse voor mij werd gebakken. Ik kreeg er een typische Georgische maar neongroene limonade bij geserveerd, genaamd Tarkhun of Tarhun, gemaakt op basis van estragon.

NM.